آپنه خواب و فشار خون بالا

فشار خون بالا که فشار خون نیز نامیده می‌شود، یک مشکل رایج سلامتی است که در آن میزان نیرویی که خون را از طریق رگ‌های خونی پمپ می‌کند، بیشتر از حد طبیعی است. افراد مبتلا به پرفشاری خون اغلب علائمی ندارند، اما در طی بررسی‌های معمول در مطب متوجه می‌شوند که فشار خون بالایی دارند. اگر فشار خون بالا درمان نشود، فشار مداوم بر سیستم قلبی عروقی وارد می‌کند که ممکن است منجر به سکته، بیماری قلبی و سایر مشکلات خطرناک شود. خوشبختانه، مدیریت فشار خون بالا با دارو، تغییر سبک زندگی و از جمله اصلاح الگوی خواب و رفع اختلالات آن می‌تواند خطر ابتلا به اثرات مضر سلامتی را کاهش دهد.

رابطه بین آپنه خواب و فشار خون

از بین دو نوع آپنه خواب، تنها وقفه تنفسی انسدادی در خواب یا به اختصار  OSA (Obstructive Sleep Apnea) با فشار خون بالا مرتبط است. وقفه تنفسی مرکزی یا CSA (Central Sleep Apnea) یک علت شناخته شده فشار خون بالا نیست، اما در 30 تا 50 درصد از افراد مبتلا به نارسایی قلبی ایجاد می‌شود.

شیوع OSA بین 4 تا 7 درصد از جمعیت عمومی تخمین زده می‌شود. تخمین زده می‌شود که از بین افرادی که مبتلا به OSA تشخیص داده شده‌اند، حدود نیمی از آنها فشار خون بالایی دارند.

در افراد سالم، فشار خون به طور طبیعی بین 10 تا 20 درصد در شب کاهش می‌یابد، پدیده‌ای که گاهی از آن به عنوان «افت فشار خون» یاد می‌شود. افراد مبتلا به OSA شدید افت فشار خون کمتر از 10 درصد را تجربه می‌کنند که نشان‌دهنده یک الگوی فشار خون "بدون افت" است.

افرادی که در شب فشار خون خود را کاهش نمی‌دهند با افزایش خطر ابتلا به مشکلات قلبی عروقی مواجه هستند. علاوه بر این، بسیاری از بیماران مبتلا به OSA هنگام صبح که از خواب بیدار می‌شوند، افزایش ناگهانی و واضح فشار خون خود را تجربه می‌کنند. این " موج صبحگاهی " عامل دیگری است که ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهد. OSA متوسط ​​تا شدید مرگ و میر ناشی از همه علل و قلبی عروقی را افزایش می‌دهد.

OSA تنها در شب بر فشار خون تأثیر نمی‌گذارد. مطالعات نشان می‌دهد که سطح فشار خون در طول روز نیز با شدت آپنه خواب افزایش می‌یابد.

چگونه آپنه خواب باعث فشار خون بالا می‌شود؟

محرومیت از خواب قلب را تحت فشار قرار می‌دهد و به ویژه OSA باعث فعال شدن بیش از حد سیستم عصبی سمپاتیک می‌شود که ممکن است منجر به فشار خون بالا شود. نقش سیستم عصبی سمپاتیک ما کنترل پاسخ "جنگ یا گریز" ما است. هنگامی که سیستم عصبی سمپاتیک فعال می‌شود، یک سری واکنش‌های فیزیکی موقت از جمله ضربان قلب سریع‌تر، فشار خون بالاتر، گشاد شدن مردمک‌ها و افزایش متابولیسم را آغاز می‌کند. همه این تغییرات به ما کمک می‌کند تا به رویدادهای استرس‌زا واکنش نشان دهیم. با این حال، فعال شدن بیش از حد سیستم عصبی سمپاتیک می‌تواند منجر به افزایش مزمن فشار خون شود.

هر بار که فرد مبتلا به OSA دچار گرفتگی راه هوایی می‌شود و برای مدت کوتاهی تنفس را در خواب متوقف می‌کند، سیستم عصبی سمپاتیک او فعال می‌شود و فشار خون به سرعت بالا می رود. گاهی اوقات، این توالی مکث و از سرگیری تنفس می‌تواند باعث بیدار شدن فرد از خواب شود. هنگامی که یک فرد پس از یک رویداد OSA از خواب بیدار می‌شود، فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک و سطح فشار خون تا حدی افزایش می‌یابد.

علاوه بر این، هنگامی که خواب با علائم OSA مختل می‌شود، بدن هورمون‌های سیستم عصبی سمپاتیک به نام کاتکولامین (catecholamine) را در خون ترشح می‌کند. کاتکولامین‌ها هورمون‌های استرس هستند که عمدتاً توسط غدد فوق کلیوی ترشح می‌شوند. نمونه‌هایی از کاتکولامین‌ها عبارتند از دوپامین (dopamine) و اپینفرین که آدرنالین نیز نامیده می‌شود (epinephrine also called adrenaline). سطوح بالای کاتکولامین‌ها در خون باعث افزایش فشار خون می‌شود.

چاقی و مقاومت به انسولین

OSA، فشار خون بالا، چاقی و مقاومت به انسولین رابطه پیچیده‌ای دارند که در آن هر چهار عامل بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند و آنها را تشدید می‌کنند.

چاقی افراد را مستعد ابتلا به OSA می‌کند. چاقی همچنین خطر ابتلا به فشار خون بالا را در افراد افزایش می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که وقتی فردی دارای OSA و اضافه وزن باشد، این دو وضعیت ممکن است بر یکدیگر تأثیر بگذارند به گونه‌ای که سلامت قلب و عروق را مختل کند. به عنوان مثال، OSA و چاقی هر دو باعث افزایش سطح لپتین (leptin) در خون می‌شوند. لپتین هورمونی است که گرسنگی را افزایش می‌دهد و می‌تواند به افزایش وزن کمک کند. لپتین همچنین بر سیستم قلبی عروقی فشار می‌آورد و ممکن است باعث ایجاد فشار خون بالا شود.

افراد مبتلا به مقاومت به انسولین به سطوح بالاتر و بالاتری از هورمون انسولین نیاز دارند تا بتوانند از نوعی قند در خون به نام گلوکز برای انرژی استفاده کنند. با گذشت زمان، مقاومت به انسولین می‌تواند منجر به کنترل نشدن سطح گلوکز در خون و ایجاد دیابت شود. چاقی یکی از دلایل شناخته شده مقاومت به انسولین است. مطالعات اخیر نشان داده است که OSA بدون در نظر گرفتن وزن فرد نیز یکی از دلایل مقاومت به انسولین است. فشار خون بالا عامل خطر دیگری برای مقاومت به انسولین است. از آنجایی که مقاومت به انسولین یک فعال‌کننده سیستم عصبی سمپاتیک است، ممکن است باعث فشار خون بالا یا بدتر شدن آن شود.

چگونه درمان آپنه خواب بر فشار خون تأثیر می‌گذارد؟

تعدادی گزینه درمانی برای OSA وجود دارد. درمان نه تنها کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد، بلکه می‌تواند به مدیریت فشار خون نیز کمک کند. رایج‌ترین و موثرترین درمان ایجاد فشار مثبت مداوم در راه‌های هوایی (CPAP) است.

درمان CPAP شامل پوشیدن ماسک صورت متصل به دستگاهی است که هوا را در شب به ریه‌ها پمپ می‌کند. این کار با جلوگیری از فروپاشی راه هوایی عمل می‌کند که کیفیت خواب را در افراد مبتلا به OSA بهبود می‌بخشد. مطالعاتی که اثرات CPAP را در بیماران مبتلا به فشار خون بالا و OSA بررسی کرده است نشان داده است که درمان با CPAP باعث کاهش فشار خون در طول روز و شب، به ویژه در بیماران مبتلا به OSA شدید می‌شود. CPAP همچنین سطح کاتکولامین را کاهش می‌دهد. استفاده مداوم و مناسب از CPAP به منظور مدیریت موثر OSA و فشار خون بالا مهم است. روش‌های جراحی خاصی نیز برای درمان OSA در بیماران خاصی قابل انجام است.

استفاده از دستگاه CPC می‌تواند مشکل آپنه خواب را درمان کند

کاهش وزن یا از طریق تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی یا از طریق جراحی روش دیگری برای مدیریت OSA است که ممکن است فشار خون را نیز کاهش دهد.

آیا باید در مورد آپنه خواب با پزشکم صحبت کنم؟

اگر فشار خون بالا دارید و نگران این هستید که آیا ممکن است آپنه خواب نیز داشته باشید، با پزشک صحبت کنید. تشخیص اولین قدم برای دسترسی به درمان‌های مؤثر برای OSA است که ممکن است خواب و فشار خون شما را بهبود بخشد. در نظر بگیرید که آیا هر یک از علائم زیر در مورد شما صدق می‌کند یا خیر:

• خواب آلودگی در طول روز
• مشکل در توجه و حافظه
• سردرد در صبح
• خشکی دهان هنگام بیدار شدن از خواب
• تحریک‌پذیری، اضطراب یا افسردگی

آپنه خواب اغلب توسط فرد مبتلا تشخیص داده نمی‌شود. در بسیاری از موارد، ممکن است همسر بیمار متوجه علائم OSA در شب شود . اگر با شخص دیگری در اتاق خواب یا خانه مشترک هستید، از او بپرسید که آیا هنگام خواب متوجه بروز یکی از این علائم در شما شده است:

• خروپف با صدای بلند
• خفگی یا نفس‌نفس زدن در هنگام خواب
• مکث در تنفس در هنگام خواب

تجربه یک یا چند مورد از این علائم لزوماً به معنای آپنه خواب نیست، اما دلیل خوبی برای در میان گذاشتن آنها با پزشک است. نتیجه چنانچه فرد مبتلا به فشار خون از آپنه در خواب نیز رنج می‌برد لازم است تا علاوه بر درمان فشار خون به درمان آپنه نیز بپردازد.

منبع

https://www.sleepfoundation.org/sleep-apnea/how-sleep-apnea-affects-blood-pressure