امبولی ریه (Pulmonary Embolism: PE) که آمبولی ریه نیز گفته می‌شود، بسته شدن ناگهانی یک یا چند رگ خونی است که خون را به ریه‌ها می‌رساند. بیشتر اوقات این انسداد به وسیله قسمت‌های جدا شده از لخته خونی که در دیواره یک سیاهرگ شکل گرفته و از طریق سیاهرگ‌ها به ریه منتقل می‌شود صورت می‌گیرد. در موارد نادری نیز ممکن است انسداد به وسیله کیسه‌های هوایی، قطعات کوچک چربی یا قسمت کنده شده‌ای از یک تومور که به ریه‌ها منتقل شده است رخ دهد.
عبور لخته خون از قلب و رسیدن آن به ریه می‌تواند منجر به بروز آمبولی ریه شود
اگر یک لخته در رگ شکل بگیرد می‌تواند آن رگ را مسدود کرده و جلوی رسیدن خون به قسمتی از بدن را بگیرد. وقتی این مسئله در ریه‌ها رخ دهد می‌تواند به ریه صدمه بزند. رگ‌های خونی مسدود در ریه‌ها می‌تواند تنفس را سخت کرده و حتی موجب مرگ گردد. لخته یا لخته‌های شکل گرفته مسیر جریان خون به ریه‌ها را بسته و از رسیدن اکسیژن به مغز یا سایر اعضای بدن جلوگیری می‌کند.
| در باره لخته شدن خون و مشکلات آن بیشتر بدانیم ؟ |
لخته‌های خون بیشتر در سیاهرگ‌های عمقی پاها، ران‌ها و لگن و بازوها ایجاد می‌شوند. به این شرایط ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT) گفته می‌شود. لخته‌های خون در پا می‌توانند در سطح یا عمق ایجاد شوند. لخته خون در پا علائم متفاوتی دارند که بستگی به عمق انعقاد در رگ دارد. ولی تورم، درد و گرمی و قرمزی در پای درگیر در این بیماری شایع می‌باشد.
لخته‌های خونی سطحی (سمت چپ) و عمیق (سمت راست)
لخته‌های خون در نزدیک سطح دردناکتر هستند و می‌توانند قرمزی و عفونت نیز ایجاد کنند. همچنین می‌تواند رگ را سخت کرده و برآمدگی ایجاد کند که بیشتر در رگ‌های زیر زانو دیده می‌شود. لخته‌های خونی در سطح کم خطرتر از لخته‌های عمقی هستند. لخته‌های خونی عمقی را باید جدی‌تر گرفت چون احتمال انتقال آنها به ریه‌ها بیشتر است.
چگونگی شکل‌گیری لخته در سیاهرگ و انتقال آن به ریه
امبولی ریه بیماری شایعی نیست ولی در صورتی که به سرعت تشخیص و درمان نگردد می‌تواند باعث مرگ بیمار گردد. تعدادی از عوامل ریسک ایجاد امبولی ریه عبارتند از:
- عمل جراحی و شرایط مرتبط با آن- عمل‌های جراحی به ویژه آنهایی که در نواحی باسن، لگن و زانو انجام می‌شوند ریسک ایجاد لخته خون را بالا می‌برند. در طی دوره نقاهت، این ریسک ادامه می‌یابد زیرا فرد بیمار از تحرک کمی برخوردار است.
- عدم فعالیت و تحرک به خصوص در طول مسافرت.
- شرایط درمانی یا داروها- برخی شرایط درمانی و داروها می‌تواند ریسک ایجاد لخته را افزایش دهد. به طور مثال سرطان، عدم تحرک ناشی از فلج عصبی یا بستری شدن طولانی مدت در بیمارستان و ...
- DVT یا PE قبلی
- افزایش سن
- چاقی
- حاملگی
- برخی داروها مثل داروهای جلوگیری از حاملگی، برخی داروهای هورمونی و ....
- استعمال دخانیات اعم از سیگار، قلیان، پیپ، ویپ و ...
- نارسایی‌های قلبی
- مشکلات کلیوی مثل سندروم نفروتیک
- ترومبوفیلیای موروثی- اشاره به مشکل ژنتیکی دارد که باعث می‌شود خون فرد راحتتر از حد معمول لخته شود.
- فاکتورهای انعقادی بالا- وقتی یک یا چند فاکتور انعقاد خون مثل فاکتور ۸ بالا باشد ریسک ایجاد لخته خونی بالا می‌رود.
برگرفته از:
UP_TO_DATE 2018
