بی‌خوابی (Insomnia) یک اختلال خواب است که در آن فرد در به خواب رفتن و/یا به خواب رفتن مشکل دارد. این وضعیت می‌تواند کوتاه مدت یا برای مدت‌طولانی (مزمن) باشد. همچنین ممکن است بیاید و برود.
بی‌خوابی حاد از یک شب تا چند هفته طول می‌کشد. بی‌خوابی زمانی مزمن است که حداقل 3 شب در هفته به مدت 3 ماه یا بیشتر رخ دهد.
بی‌خوابی کوتاه‌مدت چیست؟
متخصصان خواب اکثر موارد بی‌خوابی را به صورت کوتاه‌مدت یا مزمن طبقه‌بندی می‌کنند. بی‌خوابی کوتاه‌مدت نوعی بی‌خوابی است که علائم آن کمتر از سه ماه طول می‌کشد.
همه انواع بی‌خوابی شامل سه ویژگی اصلی هستند:
مشکل در خوابیدن می‌تواند شامل مشکلات به خواب رفتن یا در خواب ماندن باشد، از جمله زود بیدار شدن یا بیدار ماندن طولانی مدت در شب. برخلاف محرومیت از خواب، که ممکن است فرد زمان کافی برای استراحت مناسب نداشته باشد، افراد مبتلا به بی‌خوابی کوتاه‌مدت با وجود این‌که هر شب زمان زیادی را در رختخواب می‌گذرانند، مشکلات خواب دارند.
علائم بی‌خوابی در طول روز ممکن است شامل موارد زیر باشد:
در بی‌خوابی کوتاه‌مدت، این علائم برای روزها یا هفته‌ها، اغلب پس از یک تجربه استرس‌زا یا رویداد زندگی ادامه می‌یابد. عوامل استرس‌زای رایجی که می‌توانند باعث بی‌خوابی کوتاه‌مدت شوند عبارتند از:
یافتن راه حل یا یادگیری سازگاری با یک موقعیت استرس‌زا ممکن است بی‌خوابی کوتاه‌مدت را بهبود بخشد. با این حال، اگر مشکلات خواب ادامه یابد، ممکن است فرد دچار بی‌خوابی مزمن شود.
بی‌خوابی درازمدت (مزمن) زمانی رخ می‌دهد که فرد حداقل سه بار در هفته به مدت سه ماه یا بیشتر دچار علائم بی‌خوابی باشد. بسیاری از افراد مبتلا به بی‌خوابی مزمن علائمی دارند که سال‌ها ادامه می‌یابد.
علائم بی‌خوابی مزمن مانند بی‌خوابی کوتاه‌مدت است، یعنی مشکل در به خواب رفتن، تداوم در خواب ماندن و اختلال در طول روز ناشی از کم‌خوابی. برای افراد مبتلا به بی‌خوابی مزمن معمول است که علائمی داشته باشند که بر اساس استرس‌های فعلی، شرایط پزشکی یا عوامل دیگر کم و بیش شدید می‌شوند.
در حالی که بی‌خوابی مزمن می‌تواند توسط یک تجربه استرس‌زا ایجاد شود، علائم نیز می‌توانند بدون دلیل واضح ادامه داشته باشند. در برخی افراد، مشکلات خواب کوتاه‌مدت می‌تواند منجر به بی‌خوابی مزمن شود، زیرا فرد وارد چرخه‌ای می‌شود که در آن کم‌خوابی کوتاه‌مدت استرس و نگرانی را افزایش می‌دهد و سپس به خواب رفتن را سخت‌تر می‌کند.
بی‌خوابی دلایل متعددی دارد.
به طور متوسط حدود 10 تا 20 دقیقه طول می‌کشد تا افراد بزرگسال به خواب بروند، در حالی که در یک فرد مبتلا به بی‌خوابی شروع خواب ممکن است 30 دقیقه یا بیشتر طول بکشد که منجر به احساس ناامیدی و اضطراب می‌شود.
اگرچه بیشتر انواع بی‌خوابی، بی‌خوابی کوتاه‌مدت یا مزمن است، گاهی اوقات علائم فرد معیارهای کامل هر یک از این اختلالات را برآورده نمی‌کند. در این موارد نادر، ممکن است تشخیص «اختلال بی‌خوابی دیگری» برای شخص داده شود.
بدن و مغز ما به خواب نیاز دارد تا بتواند خود را ترمیم کند. همچنین برای یادگیری و حفظ خاطرات بسیار مهم است. اگر بی‌خوابی شما را بیدار نگه می‌دارد، ممکن است موارد زیر را داشته باشید:
بی‌خوابی مشکلات متعددی برای سلامتی ایجاد می‌کند.
روش‌های قبلی برای طبقه‌بندی بی‌خوابی
در گذشته، طبقه‌بندی دیگری از بی‌خوابی وجود داشت که اغلب بر اساس علائم خاص یا سایر ویژگی‌های فرد بود.
بی‌خوابی اولیه و ثانویه
بی‌خوابی اولیه و ثانویه راهی روشی برای طبقه‌بندی بی‌خوابی بر اساس علت آن است. بی‌خوابی اولیه مستقل از سایر تشخیص‌ها رخ می‌دهد، در حالی که بی‌خوابی ثانویه به مشکلات خواب اشاره دارد که به عنوان نشانه‌ای از وضعیت سلامت جسمی یا روانی دیگری ایجاد می‌شود.
در حالی که بی‌خوابی اولیه و ثانویه زمانی روش مهمی برای طبقه‌بندی بی‌خوابی بود، پزشکان اغلب تمایز بین این دو را در عمل دشوار می‌دانستند.
علاوه بر این، تحقیقات مداوم در مورد علل بی‌خوابی نشان می‌دهد که تعیین این‌که آیا بی‌خوابی ثانویه ناشی از مشکل سلامتی دیگری می‌باشد، اغلب دشوار است. بی‌خوابی و سایر مشکلات سلامتی اغلب با بی‌خوابی که قبل، بعد یا همزمان ایجاد می‌شود، رابطه پیچیده‌ای دارند.
بی‌خوابی رفتاری دوران کودکی
بی‌خوابی رفتاری دوران کودکی مجموعه خاصی از مسائل خواب است که در کودکان رایج است. علائم شامل امتناع یا مقاومت در برابر رفتن به رختخواب، مشکل در به خواب رفتن، یا بیداری‌های طولانی شبانه است. اعتقاد بر این است که بی‌خوابی رفتاری دوران کودکی ناشی از الگوهای غیر مفید در زمان خواب یا چالش‌های مراقب در تعیین محدودیت‌ها است.
به عنوان مثال، یک نوزاد یا کودک خردسال ممکن است به خوابیدن در حالی که در آغوش گرفته شده، تکان داده می‌شود یا تغذیه می‌شود عادت کند و در به خواب رفتن خود به خود دچار مشکل شود. چالش‌ها در تنظیم و اجرای زمان خواب نیز می‌تواند منجر به علائم بی‌خوابی شود.
اگرچه این دسته برای پزشکانی که سعی در تعیین علت مشکلات خواب در کودکان دارند مفید است، اما اکنون به عنوان نوعی بی‌خوابی کوتاه‌مدت یا مزمن در نظر گرفته می‌شود.
افراد در هر سنی ممکن است به بی‌خوابی مرتبط با ارتباط نامطلوب با خواب و چالش‌ها در تعیین محدودیت‌ها دچار شوند. به عنوان مثال، برخی از نوجوانان یا بزرگسالان ممکن است در به خواب رفتن بدون تماشای تلویزیون مشکل داشته باشند یا برای پایبندی به یک برنامه خواب ثابت مشکل داشته باشند.
بی‌خوابی در شروع خواب
بی‌خوابی شروع خواب روش دیگری برای طبقه‌بندی مشکلات خواب بوده است که هنوز توسط محققان و متخصصان خواب برای توصیف مشکل در به خواب رفتن استفاده می‌شود. افرادی که بی‌خوابی در شروع خواب دارند ممکن است زمانی که می‌خواهند به خواب بروند مشکل داشته باشند یا زمان زیادی را در رختخواب صرف تلاش برای به خواب رفتن کنند.
برای اکثر افراد، به خواب رفتن حدود 10 تا 20 دقیقه پس از خوابیدن طول می‌کشد. با این حال، افرادی که بی‌خوابی شروع خواب را تجربه می‌کنند ممکن است برای 30 دقیقه یا بیشتر در رختخواب دراز بکشند و برای چرت زدن تلاش کنند.
بی‌خوابی در حفظ خواب
بی‌خوابی در حفظ خواب اصطلاحی است که برای توصیف مشکلات در خواب ماندن در طول شب استفاده می‌شود. این نوع بی‌خوابی با بیداری‌های مکرر و طولانی شبانه یا بیدار شدن خیلی زود در صبح همراه است.
بیشتر بزرگسالان می‌توانند در طول شب با زمان محدودی که بیدار هستند بخوابند. با این حال، یک فرد مبتلا به بی‌خوابی در حفظ خواب ممکن است چندین بار در طول شب از خواب بیدار شود و برای 30 دقیقه یا بیشتر تلاش کند تا دوباره بخوابد.
بی‌خوابی صبح زود بیداری
بی‌خوابی از نوع صبح زود بیدار شدن زمانی اتفاق می‌افتد که فرد صبح زودتر از آنچه که برنامه‌ریزی کرده بود از خواب بیدار شود. زمانی که فرد 30 دقیقه یا بیشتر قبل از بیدار شدن از خواب بیدار می‌شود، پزشک ممکن است زود بیدار شدن را به عنوان یک علامت بی‌خوابی در نظر بگیرد. افراد مسن بیشتر احتمال دارد بیدار شدن ناخواسته صبح زود را به عنوان علامت بی‌خوابی تجربه کنند.
بی‌خوابی ترکیبی
برخی از افراد هم در به خواب رفتن و هم در هنگام در خواب ماندن با مشکلاتی مواجه می‌شوند. این نوع بی‌خوابی را بی‌خوابی ترکیبی می‌نامند، زیرا علائم بی‌خوابی شروع خواب و بی‌خوابی در هنگام خواب را با هم دارند.
بی‌خوابی در مقابل مشکلات گاه به گاه خواب
احتمالاً شبی را تجربه کرده‌اید که در رختخواب دراز کشیده‌اید و تمام شب بیدار هستید و مدام دنده به دنده می‌شوید. اما یک شب بد خوابیدن همیشه به این معنی نیست که شما مشکل بی‌خوابی دارید. مشکلات خواب مرتبط با بی‌خوابی مداوم هستند و منجر به علائم در طول روز می‌شوند.
اگر خواب بد شبانه را به طور مکرر تجربه می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک می‌تواند با ارزیابی کامل، به شما کمک کند بین بی‌خوابی و مشکلات خواب متناوب تمایز قائل شوید و یک برنامه درمانی شخصی برای بهبود خواب خود را دنبال کنید.
سؤالات متداول در مورد انواع بی‌خوابی
بی‌خوابی چیست؟
بی‌خوابی نوعی اختلال خواب می‌باشد و هنگامی رخ می‌دهد که فرد در به خواب رفتن یا ماندن در خواب مشکل داشته باشد یا صبح زود از خواب بیدار شود و نتواند دوباره بخوابد. این مشکلات خواب حتی زمانی رخ می‌دهد که فرد هر شب زمان زیادی را در رختخواب می‌گذراند.
یک شب بدخوابی ممکن است گاه به گاه برای همه اتفاق بیفتد و علائمی را در روز بعد ایجاد می‌کند و می‌تواند بر توانایی فرد برای عملکرد در سایر زمینه‌های زندگی تأثیر منفی بگذارد.
چند نوع بی‌خوابی وجود دارد؟
سه نوع اختلال بی‌خوابی وجود دارد: اختلال بی‌خوابی کوتاه‌مدت، اختلال بی‌خوابی طولانی‌مدت (مزمن) و سایر اختلالات بی‌خوابی. اکثر افراد مبتلا به بی‌خوابی دارای نوع کوتاه‌مدت یا طولانی‌مدت هستند.
آیا من بی‌خوابی دارم؟
اگر به طور مداوم در به خواب رفتن یا به خواب ماندن مشکل دارید و باعث بروز علائم روز بعد می‌شود، ممکن است دچار بی‌خوابی شوید، اما برای تشخیص دقیق باید نگرانی‌های خود را با پزشک در میان بگذارید.
بی‌خوابی یک مشکل رایج سلامتی است. در حالی که تجربه مشکلات در خواب معمول است، بی‌خوابی تأثیر مستمری بر خواب ما دارد که در زندگی روزمره ما اختلال ایجاد می‌کند. اگر مشکلات خواب را به طور مکرر تجربه می‌کنید، حتما با پزشک خود صحبت کنید.
راهکارهای پیشگیری از بی‌خوابی
https://www.webmd.com/sleep-disorders/insomnia-symptoms-and-causes
