مزوتلیوما نوع نادری از سرطان است که در لایه نازکی از بافت به نام مزوتلیوم که بیشتر اندام‌های داخلی ما را می‌پوشاند، ایجاد می‌شود. شایع‌ترین شکل آن، مزوتلیومای پلور، در پوشش ریه‌ها رخ می‌دهد.
| با سرطان ریه بیشتر آشنا شویم. |
مزوتلیوما، مانند همه سرطان‌ها، زمانی شروع می‌شود که DNA سلولی دچار تغییرات (جهش‌هایی) می‌شود می‌کند که باعث می‌گردد سلول اطلاعات اشتباه را دریافت کند و بدون کنترل تکثیر شود. این رشد سلولی خارج از کنترل منجر به تومور (توده) می‌شود.
دانشمندان به طور قطع نمی‌دانند که چه چیزی باعث مزوتلیوما می‌شود. با این حال، محققان عواملی را شناسایی کرده‌اند که ثابت شده است خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. اگر چه قرار گرفتن در معرض آزبست به شدت با ایجاد مزوتلیوما مرتبط است اما این تنها عامل آن نیست.
هنگامی که الیاف آزبست استنشاق می‌شوند، می‌توانند به کوچکترین راه‌های هوایی رفته و پوشش ریه یا جنب را تحریک کنند. این تحریک منجر به التهاب و آسیب می‌شود که در نهایت می‌تواند منجر به ایجاد سلول‌های سرطانی غیرطبیعی شود. نواحی دیگری در بدن با پوششی مشابه جنب وجود دارد که می‌تواند تحت تأثیر قرار گیرد، اگرچه بسیار کمتر است.
پیشرفت مزوتلیوما ممکن است منجر به تجمع مایع در فضای بین ریه و دیواره قفسه سینه شود و باعث تنگی نفس گردد. اگر تومور به اعصاب داخل قفسه سینه حمله کند یا به آنها فشار بیاورد، ممکن است درد قفسه سینه رخ دهد. در صورت عدم درمان، مزوتلیوما اغلب به غدد لنفاوی گسترش می‌یابد و به سرعت پیشرفت می‌کند و منجر به مرگ بیمار می‌شود.
مزوتلیوما سرطان نادری است و مزوتلیومای پلور بیشترین شیوع را دارد.
مزوتلیومای پلور (جنب) شایع‌ترین نوع این سرطان است.
قرار گرفتن در معرض آزبست
عامل خطر اولیه مزوتلیوما قرار گرفتن در معرض آزبست است. آزبست یک فیبر معدنی مقاوم در برابر حرارت و آتش است که قبل از دهه 1970 در عایق‌ها و مواد مقاوم در برابر آتش استفاده می‌شد. اگرچه استفاده از آن برای بیش از حدود سال 1990 در بسیاری از کشورها ممنوع شده است، مشاغلی مانند کار در معدن یا آسیاب، کشتی‌سازی، خدمه کشتی، پرسنل نیروی دریایی، برق، لوله‌کش، عایق‌کار یا بازسازی خانه‌های قدیمی هنوز در معرض خطر بالایی قرار دارند. هر چه فرد مدت طولانی‌تری در معرض مقادیر زیادی آزبست باشد، احتمال ابتلا به مزوتلیوما بیشتر می‌شود. قرار گرفتن در معرض ثانویه برای کسانی که با فردی زندگی می‌کنند که در معرض آزبست شدید قرار دارند نیز ممکن است منجر به افزایش خطر به دلیل وارد شدن الیاف به محیط خانه روی لباس، پوست و موی فرد شود. در افراد خانه‌داری که همسری دارند که با آزبست کار می‌کند به دلیل قرار گرفتن در معرض ثانویه، برای مثال هنگام شستن لباس‌های فردی که در معرض آزبست قرار دارد، خطر افزایش می‌یابد. گفته می‌شود، اکثر افرادی که در معرض آزبست قرار دارند به مزوتلیوما مبتلا نمی‌شوند.
آزبست عامل اصلی ابتلا به سرطان مزوتلیوما است.
| با بیماری‌های ریوی ناشی از آزبست بیشتر آشنا شویم. |
قرارگرفتن در معرض بیماری در محل کار
برخی مشاغل منجر به خطر بالاتر قرار گرفتن در معرض آزبست می‌شوند. مشاغل زیر با افزایش خطر در نظر گرفته می‌شوند.
سایر عوامل خطر
سایر عوامل خطر شامل پرتودرمانی، سن و ژنتیک است. پرتودرمانی به ویژه به بیمارانی مربوط می‌شود که دوزهای بالایی از پرتودرمانی در قفسه سینه دریافت کرده‌اند، مانند بیمارانی که برای لنفوم درمان می‌شوند. اگرچه خطر ابتلا به مزوتلیوما با افزایش سن افزایش می‌یابد، حتی کودکانی که پرتودرمانی دریافت کرده‌اند نیز می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند، بنابراین اگر تحت این نوع درمان قرار گرفته‌اید، مهم است که آن بخش از سابقه پزشکی خود را به اطلاع پزشک خود برسانید. حدود 1 درصد از بیماران مبتلا به مزوتلیوما یک جهش ژنتیکی را از والدین به ارث برده‌اند که آنها را در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار داده است.
اگر فکر می‌کنید ممکن است در محل کار یا خانه در معرض آزبست قرار بگیرید، اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای محدود کردن تماس خود و کاهش خطر ابتلا به مزوتلیوما انجام دهید.
از کارفرمای خود بپرسید که آیا در معرض خطر استنشاق آزبست در محل کار خود هستید یا خیر. اطمینان حاصل کنید که تمام مقررات ایمنی را که کارفرمای شما وضع کرده است، از جمله پوشیدن تجهیزات محافظ یا دوش گرفتن و تعویض لباس کار قبل از بازگشت به خانه، رعایت کنید.
اگر در خانه قدیمی‌تری زندگی می‌کنید، بهتر است آزبست را در جایی که هست رها کنید تا پاک کردن آن. شکستن الیاف آزبست آنها را در هوا آزاد می‌کند و استنشاق آنها را آسان می‌کند. در برخی کشورهای پیشرفته میزان آزبست در هوای خانه را آزمایش می‌کند تا مشخص شود که آیا در معرض خطر هستید یا خیر.
مزوتلیوما ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند تا زمانی که تومور پیشرفته‌تر باشد و تومور به اندازه‌ای رشد کرده باشد که بر بافت‌ها و اندام‌های نزدیک خود تأثیر بگذارد. علائم آن نیز بسته به محل قرارگیری تومور متفاوت هستند.
شایع‌ترین علائم مرتبط با مزوتلیومای پلور عبارتند از تنگی نفس، درد در سمت قفسه سینه یا کمردرد، سرفه خشک و مداوم و مشکلات بلع یا احساس گیر کردن چیزی در گلو. همچنین ممکن است ورم در صورت و بازوها یا کاهش وزن غیرقابل توجیه را تجربه کنید.
اگر تومور در شکم (صفاق) باشد، علائم شامل تورم و درد شکم، یبوست، حالت تهوع، استفراغ و انسداد روده کوچک است.
صرف نظر از اینکه سرطان از کجا منشا گرفته است، اکثر بیماران مبتلا به مزوتلیوما به دلیل از دست دادن اشتها دچار خستگی، تب و کاهش وزن خواهند شد.
اولین قدم برای تشخیص
برای تشخیص مزوتلیوما، پزشک شما از یک معاینه فیزیکی برای بررسی توده‌ها و اطلاع از سابقه پزشکی و شغلی شما شروع می‌کند. یکی از اولین آزمایش‌هایی که پزشک شما انجام می‌دهد، عکس‌برداری با اشعه ایکس قفسه سینه یا سی‌تی اسکن برای بررسی علائم مواجهه قبلی با آزبست به شکل پلاک‌های پلور (ضخیم شدن پلور با رسوبات کلسیم) و سایر ناهنجاری‌ها است. گاهی اوقات، اشعه ایکس قفسه سینه یا سی‌تی‌اسکن تجمع مایع بین ریه و قفسه سینه را نشان می‌دهد که به آن افیوژن پلور می‌گویند.
مزوتلیوما که در اثر قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند آزبست ایجاد می‌شود،بر بافتی که اندام‌های شما را می‌پوشاند تأثیر می‌گذارد. نوک پیکان ناحیه کم تراکم در قاعده ریه چپ را نشان می‌دهد که دچار مزوتلیوما است.
ارزیابی مایع جنب
هنگامی که مایع پلور شناسایی شد، گام بعدی تخلیه مایع با یک آسپیراسیون سوزنی با هدایت اولتراسوند است. این روش در درجه اول برای حذف سایر علل تجمع مایعات انجام می‌شود و معمولاً برای تأیید تشخیص مزوتلیوما کافی نیست.
انجام بیوپسی
قدم بعدی برای تشخیص مزوتلیوما بیوپسی است. نمونه بیوپسی را می‌توان از دیواره قفسه سینه تهیه کرد. سپس نمونه بافتی که در بیوپسی به دست می‌آید، برای تعیین اینکه آیا مزوتلیوما دارید یا خیر، و در صورت وجود، چه نوع آنالیز می‌شود. پس از تشخیص، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را برای تعیین مرحله پیشرفت سرطان انجام دهد.
ارزیابی‌های بیشتر
پس از تشخیص مزوتلیوما، پزشک آزمایشاتی را برای تعیین میزان پیشرفت بیماری شما انجام می‌دهد. علاوه بر سی‌تی اسکن قفسه سینه، اسکن توموگرافی با پوزیترون (PET scan) برای شناسایی سایر نقاطی که تحت تأثیر سرطان قرار گرفته‌اند، به دست می‌آید. اگر سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته باشد، ممکن است نیاز به بیوپسی‌های اضافی داشته باشید.
نحوه درمان مزوتلیومای به جنبه‌های خاصی از سرطان، مانند مرحله و محل سرطان، و سلامت کلی فرد بستگی دارد.
عمل جراحی
اگر سرطان به اندازه کافی زود تشخیص داده شود، ممکن است بتوان از جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از مزوتلیوما بهره گرفت. اگر حذف کامل سرطان ممکن نباشد، جراحی می‌تواند به کاهش علائمی مانند تجمع مایعات که باعث مشکل در تنفس می‌شود کمک کند.
شیمی درمانی
شیمی درمانی نیز درمانی است که می‌تواند به کاهش علائم مزوتلیوما کمک کند. شیمی درمانی از مواد شیمیایی استفاده می‌کند که از طریق رگ وارد بدن می‌شوند و به کوچک شدن و کاهش رشد مزوتلیوما کمک می‌کنند.
سایر گزینه‌های درمانی
گزینه‌های دیگر برای درمان مزوتلیوما عبارتند از درمان هدفمند، که از داروهایی استفاده می‌کند که با سلول‌های سرطانی در بدن مبارزه می‌کنند، و ایمونوتراپی که از سیستم ایمنی بدن برای حمله به سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. اگرچه این روش‌ها معمولاً برای درمان مزوتلیوما مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، ممکن است پزشک شما تصمیم بگیرد که از آنها درصورتی‌که سایر درمان‌ها کارساز نبودند استفاده کند. پرتودرمانی ممکن است برای از بین بردن سلول‌های سرطانی در نواحی خاصی از بدن یا به عنوان درمان تسکینی برای تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی شما استفاده شود.
مزوتلیوما یک سرطان مهاجم است، اما درمان‌های جدید همیشه در حال پیشرفت هستند. با پزشک خود درباره مزوتلیوما و اهداف درمانی خود صحبت کنید تا ببینید چه گزینه‌های درمانی حمایتی یا آزمایشات بالینی برای شما مناسب است.
چهار مرحله برای تعیین موقعیت شما در روند بیماری استفاده می‌شود. مرحله 1 (کمترین مرحله پیشرفته) تا مرحله 4 (سرطان فراتر از ریه‌ها به سایر مناطق بدن گسترش یافته است). پزشک آزمایش‌های خاصی را برای فرد بیمار انجام می‌دهد تا مشخص کند سرطان فرد در چه مرحله‌ای است تا بداند چگونه بیماری را به بهترین شکل درمان کند.
مزوتلیوما معمولاً زمانی تشخیص داده می‌شود که بیماری پیشرفت کرده است و فرد دچار علائم آن شده است. صرف نظر از نوع درمانی که بیمار دریافت می‌کند، کارهایی وجود دارد که می‌توان برای کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی خود انجام داد.
تنگی نفس یک مشکل رایج برای بیماران مبتلا به مزوتلیوما است. بسته به عوامل فردی، تنگی نفس ممکن است با برداشتن مایع از فضای پلور با سوزن، قرار دادن لوله یا گاهی اوقات جراحی برطرف شود. اگر بیمار دچار تجمع مایعات است، ممکن است برای مدیریت آن به بیش از یک درمان نیاز داشته باشد.
اگر بیمار دچار درد ناشی از مزوتلیوما است، گزینه‌هایی برای کمک به کاهش آن وجود دارد. برخی از گزینه‌های مدیریت درد شامل کار با فیزیوتراپیست است که می‌تواند راه‌هایی را برای کمک به جلوگیری از درد و راحت‌تر کردن زندگی به بیمار نشان دهد. پزشک شما همچنین ممکن است مصرف داروها به صورت خوراکی، استفاده از برچسب یا داخل وریدی را تجویز کند. درد می‌تواند زندگی بیمار را از جهات مختلفی تحت تأثیر قرار دهد. درد می‌تواند باعث کم‌خوابی، کم‌اشتهایی و خستگی شود، بنابراین مهم است که بیمار در مورد هر گونه ناراحتی و گزینه‌های درمانی احتمالی با پزشک خود صحبت کند.
یک جزء کلیدی در مدیریت مزوتلیوما مراقبت تسکینی برای کنترل علائم بیماری است. مراقبت تسکینی از سوی پزشکان متخصص در مدیریت بیماران مبتلا به مزوتلیوما می‌تواند به کاستن اثرات فیزیکی و عاطفی علائم در فرد بیمار کمک کند.
https://www.lung.org/lung-health-diseases/lung-disease-lookup/mesothelioma
https://microbenotes.com/mesothelioma-cancer
