گاز اکسید نیتروژن یا گاز خنده چیست و عوارض مصرف آن چه هستند؟

اکسید نیتروژن (N₂O؛ گاز خنده) از نظر بالینی به عنوان یک بی‌حس‌کننده ایمن (دندانپزشکی، آمبولانس، زایمان) که به دلیل اثر ضد اضطراب آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بسیاری از موارد استفاده می‌شود، از جمله:

• به عنوان یک بیهوشی پزشکی
• در برخی از موتورهای خودرو، برای افزایش قدرت
• از نظر تفریحی، به عنوان راهی برای حس شادی و نشئه.

هنگامی که از آن برای تفریح ​​استفاده می‌شود، گاز معمولاً با تخلیه کپسول‌های گاز نیتروژن‌دار در یک بالون یا مستقیماً در دهان استنشاق می‌شود.

اکسید نیتروژن به عنوان یک بی‌حس‌کننده ایمن (دندانپزشکی، آمبولانس، زایمان) که به دلیل اثر ضد اضطراب آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از چند سال قبل، استفاده تفریحی از N₂O به ویژه در مراسم تفریحی به سرعت در حال افزایش است. در بریتانیا، N₂O دومین ماده مخدر تفریحی پس از شاهدانه است.

از چند سال قبل، استفاده تفریحی از گاز اکسید نیتروژن یا گاز خنده به ویژه در مراسم تفریحی به سرعت در حال افزایش است.

کپسول‌های اکسید نیتروژن معمولاً در صورت استفاده تفریحی به عنوان «نانگ» شناخته می‌شوند. اکسید نیتروژن تحرک بدن را کند می‌کند. هنگامی که اثر آن شروع می‌شود، ممکن است احساس کنید:

• خوشحالی
• خندیدن
• سبکی مغز
• سرخوشی خفیف
• آرامش

کنید. به دلیل این اثرات نام «گاز خنده» را بر آن گذاشته‌اند. برخی از افراد ممکن است در هنگام استفاده از گاز خنده دچار توهمات خفیفی نیز شوند.

استفاده تفریحی از گاز خنده چقدر رایج است؟

بررسی جهانی مواد مخدر 2021 همچنین آن را به عنوان سیزدهمین داروی تفریحی محبوب در جهان معرفی کرده است. کپسول‌های اکسید نیتروژن ارزان و به راحتی در دسترس هستند.

اکسید نیتروژن به دلیل این اثرات نام "گاز خنده" را می‌گیرد. برخی از افراد ممکن است در هنگام استفاده از گاز خنده دچار توهمات خفیفی نیز شوند.

از نظر فیزیکی، ممکن است احساس کنید دست‌ها و پاهایتان سنگین هستند. همچنین ممکن است احساس سوزن‌سوزن شدن در اندام‌های خود را تجربه کنید.

عوارض مصرف اکسید نیتروژن

عوارض جانبی N₂O شامل سرگیجه گذرا، گسستگی، بی نظمی، از دست دادن تعادل، اختلال در حافظه و شناخت و ضعف در پاها است. وقتی ممکن است حوادث مستی مانند زمین خوردن و زمین خوردن رخ دهد. برخی از تصادفات مرگبار به دلیل خفگی (هیپوکسی) گزارش شده است. استفاده زیاد یا مداوم از N₂O باعث غیرفعال شدن ویتامین B12 می‌شود که منجر به کمبود عملکردی ویتامین B12 می‌شود و در ابتدا باعث بی‌حسی در انگشتان می‌شود که ممکن است بیشتر به نوروپاتی محیطی و کم خونی مگالوبلاستیک تبدیل شود. به نظر نمی‌رسد استفاده از N₂O منجر به وابستگی شود. با توجه به استفاده معمولی از N₂O و ایمنی نسبی آن، انجام اقدامات قانونی ضروری نیست. با این حال، کاربران (بالقوه) باید در مورد خطر اثرات عصبی و هماتولوژیک مرتبط با کمبود ویتامین B12 مرتبط با استفاده زیاد مطلع شوند.

اثرات کوتاه مدت اکسید نیتروژن

استنشاق اکسید نیتروژن باعث ایجاد هجوم سریع و کوتاه مدت سرخوشی، شادی یا هیجان می‌شود.

اثرات دیگر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• گسستگی ذهن از بدن (حس شناور بودن)
• تغییرات در افکار، احساسات و ادراک
• توهمات بینایی و شنوایی (احتمالاً در صورت مخلوط شدن با سایر داروها رخ می‌دهد).

صدمات جسمی

• در صورت استنشاق مستقیم از کپسول‌ها یا دستگاهی که برای شکستن لامپ اکسید نیتروژن استفاده می‌شود، گاز به شدت سرد است (منفی 40 درجه سانتیگراد) و می‌تواند باعث سرمازدگی در بینی، لب‌ها و گلو و از جمله تارهای صوتی شود.
• از آنجایی که گاز نیز تحت فشار ثابت قرار دارد، در صورت استنشاق مستقیم از این ظروف می‌تواند باعث پارگی در بافت ریه شود.
• دستگاه‌های گاز معیوب می‌توانند منفجر و باعث آسیب شوند.

تداخل با سایر داروها

ترکیب اکسید نیتروژن با محرک‌ها و سایر داروها می‌تواند فشار بیشتری بر قلب وارد کند، فشار خون را افزایش دهد و ضربان قلب را مختل کند.

مخلوط کردن اکسید نیتروژن با سایر مواد مخدر مانند حشیش، کتامین، LSD، قارچ جادویی (پسیلوسیبین) و مریم گلی می‌تواند باعث گسستگی شدیدتر و توهمات بینایی یا شنوایی شود.

مصرف اکسید نیتروژن هنگام نوشیدن مشروبات الکلی نیز می‌تواند حالت تهوع و سرگیجه را افزایش دهد و ممکن است منجر به استفراغ شود.

مصرف بیش از حد

علائم مصرف بیش از حد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• از دست دادن هوشیاری ناشی از کاهش فشار خون، یا خفگی (زمانی که بدن از اکسیژن محروم است)
• ضربان قلب نامنظم
• تشنج

اثرات طولانی مدت مصرف گاز خنده

استفاده منظم یا قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اکسید نیتروژن ممکن است منجر به موارد زیر شود:

• از دست دادن حافظه
• کاهش ویتامین B12 (کاهش طولانی مدت باعث آسیب مغزی و عصبی می‌شود)
• زنگ زدن یا وزوز در گوش
• نانوانی جنسی
• بی‌حسی در دست‌ها یا پاها
• اسپاسم اندام
• نقایص مادرزادی احتمالی (در صورت استفاده در دوران بارداری)
• تضعیف سیستم ایمنی
• اختلال در سیستم تولید مثل
• افسردگی
• وابستگی روانی
• روان پریشی.

نحوه کاهش خطر هنگام استفاده از اکسید نیتروژن

• سعی کنید از نانگ‌ها به تنهایی یا در مکان‌های خطرناک یا بسته استفاده نکنید.
• به جای استنشاق مستقیم از قوطی از بادکنک استفاده کنید، زیرا رها کردن داخل بادکنک به گرم شدن گاز و عادی شدن فشار قبل از دم کمک می کند.
• هرگز کیسه‌های پلاستیکی را روی سر خود قرار ندهید و به هیچ وجه مانع تنفس نشوید.
• اکسید نیتروژن را از مواد قابل اشتعال مانند شعله آتش یا سیگار دور نگه دارید.
• سعی کنید با الکل یا سایر مواد مخدر مخلوط نکنید.
• بعد از آن ویتامین B12 مصرف کنید (اکسید نیتروژن باعث کاهش این ویتامین در بدن می‌شود).
• هنگام استنشاق نایستید یا نرقصید، زیرا می‌تواند خطر بیهوشی را افزایش دهد.

منبع

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30829177

https://adf.org.au/insights/nitrous-oxide

https://www.webmd.com/a-to-z-guides/what-to-know-about-laughing-gas