آنفولانزا (Influenza) یا گریپ (Grippe) بیماری واگیرداری است که توسط نوعی ویروس ایجاد می‌شود. این نوع ویروس‌ها در پرندگان و پستانداران بیماری ایجاد می‌کند و در ریه قرار می‌گیرند. این بیماری باعث عفونت حاد دستگاه تنفسی می‌شود که با سردرد ناگهانی، درد ماهیچه، تب و ضعف و بی‌حالی شدید نمایان می‌شود. ویروس‌های آنفولانزا در تمام نقاط جهان در گردش هستند.
ویروس آنفولانزا با بزرگنمایی 100 هزار برابر
در قرن بیستم، همه‌گیری بیماری آنفولانزای اسپانیایی در سال ۱۹۱۸، حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون نفر را در سراسر جهان به کام مرگ کشاند. آنفولانزای اسپانیایی یکی از مرگبارترین وقایع بیماری در تاریخ بشر به حساب می‌آید. همه‌گیری‌های بعدی بسیار خفیف‌تر بودند. آنفولانزای آسیایی در سال ۱۹۵۸، عامل مرگ حدود ۲ میلیون نفر، و آنفولانزای هنگ‌کنگی در سال ۱۹۶۸ عامل مرگ حدود ۱ میلیون نفر بودند. تا امروز آمار مرگ و میر یک سیر نزولی را طی کرده است. به این صورت که در آغاز فعالیت این ویروس، مرگ‌های دسته‌جمعی حتی ۴۰ میلیون نفر در یک سال گزارش شده است، اما به مرور زمان این میزان مرگ و میر کاهش یافته است. امروزه گونه‌های جدیدتر این ویروس، مانند آنفولانزای پرندگان، یا آنفولانزای خوکی نیز، ظهور کرده‌اند.
کمپ مراقبت از بیماران مبتلا به آنفولانزا در آمریکا در سال 1918
4 نوع ویروس آنفولانزای فصلی وجود دارد، انواع A، B، C و D. ویروس‌های آنفولانزای A و B در گردش هستند و باعث اپیدمی‌های فصلی بیماری می‌شوند.
این تصویر دو نوع ویروس آنفولانزا (A و B) را نشان می‌دهد که بیشترین بیماری را در انسان ایجاد کرده و عامل آنفولانزا فصلی در هر سال هستند
آنفولانزای فصلی با شروع ناگهانی تب، سرفه (معمولاً خشک)، سردرد، درد عضلات و مفاصل، کسالت شدید (احساس ناخوشی)، گلودرد و آبریزش بینی مشخص می‌شود. سرفه می‌تواند شدید باشد و 2 هفته یا بیشتر طول بکشد. اکثر افراد بدون نیاز به مراقبت پزشکی ظرف یک هفته از تب و سایر علائم بهبود می‌یابند. اما آنفولانزا می‌تواند باعث بیماری شدید یا مرگ به خصوص در افراد در معرض خطر شود (به زیر مراجعه کنید).
عوارض بیماری‌ها از خفیف تا شدید و حتی مرگ متغیر هستند. بستری شدن و مرگ عمدتاً در میان گروه‌های پرخطر رخ می‌دهد. تخمین زده می‌شود که در سرتاسر جهان، این همه‌گیری‌های سالانه منجر به حدود 3 تا 5 میلیون مورد بیماری شدید و حدود 290000 تا 650000 مرگ به علت مشکلات تنفسی شود.
در کشورهای صنعتی بیشتر مرگ و میرهای مرتبط با آنفولانزا در میان افراد 65 ساله یا بالاتر رخ می‌دهد. همه‌گیری‌ها می‌توانند منجر به سطوح بالای غیبت کارگران/دانش‌آموزان و کاهش بهره‌وری شوند. مراکز درمانی و بیمارستان‌ها نیز ممکن است در دوره‌های اوج بیماری تحت فشار قرار گیرند.
آنفولانزا یا گریپ همه گروه‌های سنی مشاهده می‌شود
اثرات همه‌گیری آنفولانزای فصلی در کشورهای در حال توسعه به طور کامل شناخته نشده است، اما تحقیقات تخمین می‌زند که 99 درصد مرگ و میر کودکان زیر 5 سال در این کشورها با عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی مرتبط با آنفولانزا باشد.
همه گروه‌های سنی می‌توانند تحت تأثیر قرار بگیرند، اما گروه‌هایی هستند که بیشتر از سایرین در معرض خطر هستند.
از نظر انتقال، آنفولانزای فصلی به راحتی گسترش می‌یابد و در مناطق شلوغ از جمله مدارس و خانه‌های سالمندان شیوع می‌یابد. هنگامی که یک فرد آلوده سرفه یا عطسه می‌کند، قطرات حاوی ویروس (قطرات عفونی) در هوا پراکنده می‌شوند و می‌توانند تا یک متر پخش شده و افرادی را که در نزدیکی این قطرات تنفس می‌کنند را آلوده کنند. ویروس همچنین می تواند از طریق دست‌های آلوده به آن منتقل شود. ویروس‌های آنفولانزا برای جلوگیری از انتقال، افراد هنگام سرفه باید دهان و بینی خود را با دستمال بپوشانند و مرتب دست‌های خود را بشویند.
در آب و هوای معتدل، اپیدمی‌های فصلی عمدتاً در زمستان اتفاق می‌افتد، در حالی که در مناطق گرمسیری، آنفولانزا ممکن است در طول سال رخ دهد و باعث شیوع نامنظم‌تر شود. فاصله زمانی که از عفونت تا بروز علائم بیماری به عنوان دوره نهان شناخته می‌شود، حدود 2 روز است، اما ممکن است از یک تا چهار روز نیز تغییر کند.
اکثر موارد آنفلوانزای انسانی به صورت بالینی تشخیص داده می‌شوند. با این حال، در دوره‌های فعالیت کم آنفولانزا و خارج از شرایط همه‌گیری، عفونت سایر ویروس‌های تنفسی مانند راینوویروس، ویروس سنسیشیال تنفسی، پاراآنفلوآنزا و آدنوویروس نیز می‌توانند به عنوان بیماری شبه آنفلوانزا (ILI: Influenza-like Illness) ظاهر شوند که تمایز بالینی آنفولانزا از سایر عوامل بیماری‌زا را دشوار می‌کند.
ویروس سنسیشیال تنفسی
جمع‌آوری نمونه‌های تنفسی مناسب و استفاده از تست تشخیصی آزمایشگاهی برای ایجاد تشخیص قطعی مورد نیاز است. جمع آوری، نگهداری و حمل صحیح نمونه‌های تنفسی اولین قدم ضروری برای تشخیص آزمایشگاهی عفونت‌های ویروس آنفولانزا است. تأیید آزمایشگاهی ویروس آنفولانزا از ترشحات گلو و بینی یا آسپیراسیون نای یا شستشو معمولاً با استفاده از تشخیص مستقیم آنتی‌ژن، جداسازی ویروس، یا تشخیص RNA اختصاصی آنفولانزا انجام می‌شود.
تست‌های تشخیصی سریع آنفولانزا (RIDT) در محیط‌های بالینی استفاده می‌شوند، اما در مقایسه با روش‌های RT-PCR حساسیت کمتری دارند و قابلیت اطمینان آنها تا حد زیادی به شرایط استفاده از آنها بستگی دارد.
بیماران مبتلا به آنفولانزای فصلی بدون عارضه
بیمارانی که از گروه پرخطر نیستند باید تحت درمان علامتی قرار گیرند و در صورت داشتن علامت، به آنها توصیه می‌شود در خانه بمانند تا خطر ابتلا به سایرین در جامعه به حداقل برسد. درمان بر تسکین علائم آنفولانزا مانند تب متمرکز است. بیماران باید خود را برای تشخیص بدتر شدن وضعیت خود تحت نظر داشته و به دنبال مراقبت‌های پزشکی در اسرع وقت باشند.
بیماران مبتلا به بیماری بالینی شدید یا پیشرونده
این دسته از بیماران در ارتباط /با عفونت مشکوک یا تایید شده ویروس آنفلوانزا (مانند سندرم‌های بالینی ذات‌الریه، سپسیس یا تشدید بیماریهای مزمن زمینه ای) باید در اسرع وقت با داروی ضد ویروسی درمان شوند.
استفاده پیشگیرانه از داروهای ضدویروسی پیش یا پس از مواجهه با ویروس ممکن است، اما به عوامل متعددی مانند عوامل فردی، نوع قرار گرفتن در معرض ویروس و خطر مرتبط با قرار گرفتن در معرض آن بستگی دارد.
آنفولانزا یک عفونت تنفسی است که می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند، به ویژه در کودکان خردسال، افراد مسن و افراد با شرایط خاص پزشکی. دریافت واکسن آنفولانزا اغلب افراد را از ابتلا به آنفولانزا محافظت می‌کند و گر چه واکسن آنفولانزا همیشه محافظت کاملی ارائه نمی‌دهد، اما ارزش دریافت آن را دارد.
واکسن سالانه آنفولانزای در برابر چهار ویروس آنفولانزا که انتظار می‌رود در هر دوره در گردش باشد، محافظت می‌کند. دریافت واکسن آنفولانزا - اگرچه 100٪ موثر نیست - بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به آنفولانزا و عوارض آن است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) واکسیناسیون سالانه آنفولانزا را برای همه افراد بالای 6 ماه توصیه می‌کند. ایمنی در برابر واکسیناسیون با گذشت زمان کاهش می‌یابد، بنابراین واکسیناسیون سالانه برای محافظت در برابر آنفولانزا توصیه می‌شود. واکسن‌های تزریقی غیرفعال آنفولانزا بیشتر در سراسر جهان استفاده می‌شوند.
در میان بزرگسالان سالم، واکسن آنفولانزا حتی زمانی که ویروس‌های در گردش دقیقاً با ویروس‌های واکسن مطابقت ندارند، ایمنی ایجاد می‌کند. با این حال، در میان سالمندان، واکسیناسیون آنفولانزا ممکن است در پیشگیری از بیماری کمتر مؤثر باشد، اما شدت بیماری و بروز عوارض و مرگ و میر را کاهش می‌دهد. واکسیناسیون به ویژه برای افرادی که در معرض خطر بالای عوارض آنفولانزا هستند و برای افرادی که با افراد در معرض خطر زندگی می‌کنند یا از آنها مراقبت می‌کنند بسیار مهم است.
توصیه می شود تمام افراد بالای 6 ماه سالیانه واکسن آنفلوانزا را دریافت کنند. برای یک سری از افراد این توصیه حالت تأکیدی پیدا می‌کند یعنی این افراد باید حتما سالیانه واکسن آنفلوانزا را دریافت کنند که این افراد عبارتند از:
الف) بچه‌های بین 6 ماه تا 6 سال (59 ماهه)
ب) افراد 50 سال و بالاتر
ج) بیماران دارای نقص ایمنی یا سرکوب ایمنی (به هر دلیل)
د) افراد مبتلا به بیماریهای مزمن ریوی (از جمله آسم، بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)، فیبروز سیستیک و ...)، قلبی عروقی، کلیوی، کبدی، عصبی، هماتولوژیک، بیماریهای متابولیک (شامل دیابت)
ه) خانم‌های باردار و یا خانم‌هایی که در فصل پاییز و زمستان احتمال باردار شدن دارند
و) افراد بین 6 ماه تا 18 سالی که آسپرین یا ترکیبات سالسیلات مصرف می‌کنند (به دلیل خطر سندرم ری)
ز) افرادی که در مراکز نگهداری روزانه مثل خانه سالمندان و ... زندگی می‌کنند
ح)افراد شدیداً چاق (40 ≤ BMI)
ط) افرادی که از موارد گفته شده در بالا مراقبت و نگهداری و یا با آنها زندگی می‌کنند
ی) کسانی که در خانه کودک زیر 6 سال و بالاخص زیر 6 ماه و یا افراد بالای 50 سال دارند
س) پرسنل مراکز بهداشتی
واکسن آنفولانزا زمانی مؤثر است که ویروس‌های در گردش به خوبی با ویروس‌های موجود در واکسن‌ها مطابقت داشته باشند. با توجه به ماهیت دائمی در حال تکامل ویروس‌های آنفولانزا، سیستم نظارت و پاسخ جهانی آنفلوانزای سازمان جهانی بهداشت (GISRS) - سیستمی از مراکز ملی آنفولانزا و مراکز همکار سازمان جهانی بهداشت در سراسر جهان - به طور مداوم ویروس‌های آنفولانزا را که در انسان‌ها در گردش هستند نظارت می‌کند و ترکیب آنفولانزا را به روز می‌کند. تعدادی از واکسن‌های آنفلوانزای غیرفعال و واکسن‌های نوترکیب آنفلوانزا به شکل تزریقی هستند. واکسن آنفلوانزای ضعیف شده زنده به صورت اسپری بینی نیز موجود است.
واکسن‌های جدید آنفولانزا هر ساله منتشر می‌شوند تا با ویروس‌های آنفولانزا که به سرعت در حال تطبیق می‌باشند، همگام شوند. هنگامی که فردی واکسینه می‌شود، سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی لازم را تولید می‌کند تا از وی در برابر ویروس‌های موجود در واکسن محافظت کند. اما سطح آنتی‌بادی ممکن است در طول زمان کاهش یابد که باعث می‌شود تا تزریق واکسن آنفولانزا در هر سال ضروری باشد.
واکسن اسپری بینی برای افراد بین 2 تا 49 سال تأیید شده است اما برای برخی افراد توصیه نمی‌شود، از جمله:
گروه های دیگری نیز وجود دارند که توصیه می شود در مورد استفاده از اسپری بینی واکسن آنفولانزا احتیاط کنند، مانند افراد مبتلا به برخی بیماریهای مزمن پزشکی. در مورد تزریق واکسن آنفولانزای اسپری بینی با پزشک خود مشورت کنید.
ایجاد ایمنی پس از تزریق واکسن آنفولانزا تا دو هفته طول می‌کشد. به دلیل اینکه فصل آنفولانزا از ابتدای مهر ماه شروع می‌شود و تا پایان اردیبهشت ماه ادامه می‌یابد، بهترین زمان برای دریافت واکسن ماه مهر و آبان می‌باشد. با این حال می‌توان در ماه آذر و حتی دیرتر هم اقدام کرد ، اگر چه اقدام سریعتر می تواند برای پیشگیری مؤثرتر باشد.
کسانی که در تزریق سال قبل به واکسن واکنش‌های جدی نشان داده‌اند نباید واکسن را دریافت کنند. در سایر موارد می‌توان واکسن را تجویز نمود. در کسانی که آلرژی به تخم مرغ دارند هم با احتیاط و در مراکز با اقدامات احیا قابل تجویز می‌باشد. به طور ساده باید گفت در افرادی که تخم مرغی که به صورت سفت نشده را مصرف کرده‌اند و واکنش نشان نداده‌اند احتمال واکنش به واکسن بسیار ناچیز می‌باشد.
خیر. واکسن آنفولانزا نمی‌تواند باعث انتقال آنفولانزا شود. همچنین خطر ابتلا به کرونا (COVID-19) را افزایش نمی‌دهد. اما ممکن است به دلایل مختلفی علائمی شبیه آنفولانزا در فرد واکسینه شده بروز کند. از جمله:
میزان عملکرد واکسن آنفولانزا برای محافظت از شما در برابر آنفولانزا می‌تواند متفاوت باشد. واکسن آنفولانزا به طور کلی در بین افراد زیر 65 سال مؤثرتر است. برخی از افراد مسن و افراد با شرایط پزشکی خاص ممکن است پس از دریافت واکسن آنفولانزا از ایمنی کمتری برخوردار شوند.
بررسی مطالعات گذشته نشان داده است که واکسن آنفولانزا حدود 50 تا 60 درصد برای بزرگسالان سالم بین 18 تا 64 سال موثر است. گاهی اوقات ممکن است واکسن کمتر مؤثر باشد.
حتی زمانی که واکسن به طور کامل از آنفولانزا جلوگیری نمی‌کند، ممکن است شدت بیماری شما را کاهش دهد و خطر عوارض جدی و بیماریهای جدی را که نیاز به بستری شدن دارند کاهش دهد.
واکسن آنفولانزا از ابتلای فرد به COVID-19 جلوگیری نمی‌کند. با این حال، دریافت واکسن آنفولانزا بسیار مهم است زیرا آنفولانزا و بیماری کروناویروس 2019 (COVID-19) علائم مشابهی را ایجاد می‌کنند. واکسیناسیون آنفولانزا می‌تواند علائمی را که ممکن است با علائم ناشی از COVID-19 اشتباه گرفته شود، کاهش دهد. پیشگیری از آنفولانزا و کاهش شدت بیماری آنفولانزا و بستری شدن در بیمارستان نیز می‌تواند تعداد افرادی را که نیاز به ماندن در بیمارستان دارند کاهش دهد. همچنین ممکن است همزمان با واکسن آنفولانزا، واکسن کرونا (کووید-19) دریافت کرد.
واکسن آنفولانزا بهترین دفاع در برابر آنفولانزا است، اما اقدامات دیگری وجود دارد که می‌توان برای محافظت از خود در برابر آنفولانزا و سایر ویروس‌ها از جمله کرونا (COVID-19) انجام داد. این مراحل شامل موارد زیر است:
اگر به آنفولانزا مبتلا شدید، می‌توانید با ماندن در خانه و دوری از دیگران از شیوع آنفولانزا جلوگیری کنید. به ماندن در خانه ادامه دهید تا حداقل 24 ساعت تب شما از بین برود.
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/influenza-(seasonal)
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/flu/in-depth/flu-shots/art-20048000
https://vrc.sbmu.ac.ir/index.jsp?pageid=50586&p=1
https://www.cdc.gov/flu/about/viruses/types.htm
http://fdo.kaums.ac.ir/Default.aspx?PageID=205
