این مطلب در تاریخ 1401/8/30 به طور کامل بازبینی گردید.
سرطان یک اصطلاح عمومی برای گروه بزرگی از بیماریها است که میتوانند هر قسمتی از بدن را درگیر کنند. سایر اصطلاحات مورد استفاده تومورهای بدخیم و نئوپلاسمها هستند. یکی از ویژگیهای مشخص سرطان ایجاد سریع سلولهای غیرطبیعی است که فراتر از مرزهای معمول خود رشد میکنند و سپس میتوانند به قسمتهای مجاور بدن حمله کرده و به سایر اندامها گسترش یابند. فرآیند دوم به عنوان متاستاز (دستاندازی یا گسترش) شناخته میشود. متاستازهای گسترده عامل اصلی مرگ ناشی از سرطان هستند.
سرطان یکی از علل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است و حدود 10 میلیون مرگ را در سال 2020 به خود اختصاص داده است. شایعترین موارد در سال 2020 (از نظر موارد جدید سرطان) عبارت بودند از:
شایعترین علل مرگ ناشی از سرطان در سال 2020 عبارت بودند از:
در ایران آمار دقیقی از میزان مبتلایان به سرطان ریه در دست نیست ولی روند کلی افزایش مصرف سیگار به عنوان مهمترین عامل بروز سرطان ریه حاکی از افزایش ابتلا به این بیماری در آینده میباشد. در حالی که در کشورهای غربی سن ابتلا به این بیماری در حدود ۷۰ سالگی است در کشور ما سن ابتلا در حدود ۶۰ سالگی است.
زمانی که سرطان در ریهها شروع شود، سرطان ریه نامیده میشود و ممکن است به غدد لنفاوی یا سایر اندامهای بدن مانند مغز نیز گسترش یابد. سرطان سایر اندامها نیز ممکن است به ریهها سرایت کند. هنگامی که سلولهای سرطانی از یک اندام به اندام دیگر گسترش مییابند، متاستاز نامیده میشوند.
سرطانهای ریه معمولاً به دو نوع اصلی به نامهای سلول کوچک و غیرکوچک (شامل آدنوکارسینوما (adenocarcinoma) و کارسینوم سلول سنگفرشی (squamous cell carcinoma)) دستهبندی میشوند. این دو نوع سرطان ریه رشد و درمان متفاوتی دارند. سرطان ریه سلول غیرکوچک شایعتر از سرطان ریه سلول کوچک است. تحقیقات چندین عامل خطر را پیدا کرده است که ممکن است شانس ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد.
وجود تومور سرطانی در هر دو قسمت ریه چپ و راست
سیگار کشیدن
سیگار اولین عامل خطر سرطان ریه است. در ایالات متحده، کشیدن سیگار با حدود 80 تا 90 درصد مرگ و میر ناشی از سرطان ریه مرتبط است. استفاده از سایر محصولات تنباکو مانند سیگار برگ یا پیپ نیز خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش میدهد. دود تنباکو ترکیبی سمی از بیش از 7000 ماده شیمیایی است. بسیاری از آنها سم هستند و حداقل 70 نوع از این مواد شیمیایی به عنوان عامل ایجاد سرطان در افراد یا حیوانات شناخته شدهاند. سیگار کشیدن تقریباً در هر نقطه از بدن میتواند باعث سرطان شود. سیگار باعث سرطان دهان و گلو، مری، معده، روده بزرگ، راست روده، کبد، پانکراس، حنجره، نای، برونش، کلیه و لگن کلیه، مثانه و دهانه رحم میشود و باعث سرطان خون حاد میلوئیدی (acute myeloid leukemia) میشود.
احتمال ابتلا به سرطان ریه یا مرگ بر اثر سرطان ریه در افرادی که سیگار میکشند 15 تا 30 برابر بیشتر از افرادی است که سیگار نمیکشند. حتی کشیدن چند نخ سیگار در روز یا سیگار کشیدن گهگاهی آن خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش میدهد. هر چه فرد سالهای بیشتری سیگار بکشد و هر روز سیگار بیشتری بکشد، خطر بیشتر میشود.
خطر ابتلا به سرطان ریه در افرادی که سیگار را ترک میکنند نسبت به زمانی که به سیگار کشیدن ادامه میدادند کمتر است، اما از خطر ابتلا به سرطان ریه برای افرادی که هرگز سیگار نمیکشیدند بیشتر است. ترک سیگار در هر سنی میتواند خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش دهد.
دربارهی مضرات سیگار چه میدانید؟ |
دود دست دوم
دود سیگار، پیپ یا سیگار دیگران (دود سیگار) نیز باعث سرطان ریه میشود. وقتی فردی با دود دست دوم تنفس میکند، انگار در حال سیگار کشیدن است. در ایالات متحده، یک نفر از هر چهار نفری که سیگار نمیکشند، از جمله 14 میلیون کودک، از سال 2013 تا 2014 در معرض دود سیگار بودهاند.
دربارهی خطرات دود غیر مستقیم یا دست دوم چه میدانید؟ |
گاز رادون
پس از سیگار کشیدن، رادون دومین عامل سرطان ریه در ایالات متحده است. رادون یک عنصر است که در طبیعت به صورت گاز از برخی از انواع سنگها و معادن حاوی مواد رادیواکتیو متصاعد میشود. گاز رادن دیده نمیشود و مزه و بو هم ندارد. هنگامی که رادون از طریق شکافها یا سوراخها وارد خانه یا ساختمان میشود، میتواند به دام افتاده و در هوای داخل محل سکونت یا کار تجمع کند. افرادی که در این خانهها و ساختمانها زندگی یا کار میکنند در سطوح بالایی رادون تنفس میکنند. رادون در دورههای طولانی میتواند باعث سرطان ریه شود.
آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) تخمین میزند که رادون هر سال باعث مرگ 21000 نفر از افراد مبتلا به سرطان ریه میشود. خطر ابتلا به سرطان ریه ناشی از قرار گرفتن در معرض رادون برای افرادی که سیگار میکشند بیشتر از افرادی است که سیگار نمیکشند. با این حال، EPA تخمین میزند که بیش از 10 درصد از مرگ و میر ناشی از سرطان ریه ناشی از رادون در میان افرادی رخ میدهد که هرگز سیگار نکشیدهاند. تقریباً از هر 15 خانه در ایالات متحده یک خانه دارای سطوح بالایی از رادون است.
سایر مواد
نمونههایی از مواد یافت شده در برخی از محلهای کار که خطر را افزایش میدهند عبارتند از آزبست، آرسنیک، اگزوز گازوئیل و برخی از اشکال سیلیس و کروم. استنشاق مواد شیمیایی مثل مشتقات زغال سنگ، کلرومتیل اتر، گاز خردل، بریلیوم، کادمیم، ترکیبات نیکل، سیلیکا، ترکیبات کرم، ونیلکلراید میتواند عامل بروز سرطان ریه باشند. برای بسیاری از این مواد، خطر ابتلا به سرطان ریه برای کسانی که سیگار میکشند بیشتر است. زندگی در مناطقی با سطوح بالاتر آلودگی هوا ممکن است خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد.
سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان ریه
اگر از سرطان ریه نجات یافتهاید، این خطر وجود دارد که به سرطان ریه دیگری مبتلا شوید، به خصوص اگر سیگار میکشید. اگر والدین، برادران یا خواهران یا فرزندانتان سرطان ریه داشته باشند، خطر ابتلا به سرطان ریه ممکن است بیشتر باشد. این میتواند درست باشد زیرا آنها ممکن است سیگار بکشند یا در همان مکان زندگی یا کار کنند که در معرض رادون و سایر موادی باشند که میتوانند باعث سرطان ریه شوند.
پرتودرمانی به قفسه سینه
نجاتیافتگان از سرطان که تحت پرتودرمانی قفسه سینه قرار گرفتهاند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان ریه هستند.
رژیم غذایی
دانشمندان در حال مطالعه بسیاری از غذاها و مکملهای غذایی مختلف هستند تا ببینند آیا آنها خطر ابتلا به سرطان ریه را تغییر میدهند یا خیر. هنوز چیزهای زیادی وجود دارد که باید بدانیم. ما میدانیم در افرادی که سیگار میکشند و مکملهای بتاکاروتن مصرف میکنند، خطر ابتلا به سرطان ریه افزایش مییابد. همچنین آرسنیک و رادون موجود در آب آشامیدنی (عمدتاً از چاهها) میتوانند خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهند.
علائم سرطان ریه در افراد مختلف متفاوت است. برخی از افراد علائم ریوی دارند. برخی از افرادی که سرطان ریه آنها به سایر قسمتهای بدن دستاندازی کرده است (متاستاز) علائم خاص آن قسمت از بدن را دارند. برخی از افراد فقط علائم عمومی مثل ناخوشی دارند. اکثر افراد مبتلا به سرطان ریه تا زمانی که سرطان پیشرفته نشده باشد، علائمی ندارند. علائم سرطان ریه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سایر تغییراتی که گاهی اوقات ممکن است با سرطان ریه رخ دهد، ممکن است شامل ابتلای مکرر ذاتالریه و تورم یا بزرگ شدن غدد لنفاوی (غدد) داخل قفسه سینه در ناحیه بین ریهها باشد. این علائم میتواند با سایر بیماریها نیز رخ دهد. اگر برخی از این علائم را دارید، با پزشک خود صحبت کنید، که میتواند به شما در یافتن علت کمک کند.
تنها آزمایش غربالگری توصیه شده برای سرطان ریه، توموگرافی کامپیوتری با دوز پایین (که سیتی اسکن با دوز پایین نیز نامیده میشود) است. غربالگری فقط برای بزرگسالانی که هیچ علامتی ندارند اما در معرض خطر بالایی هستند توصیه میشود.
چه چیزهایی در مورد سرطان ریه صحیح نیست؟ |
غربالگری به معنای آزمایش یک بیماری زمانی است که علائم یا سابقه آن بیماری وجود نداشته باشد. پزشکان آزمایش غربالگری را برای تشخیص زودهنگام بیماری توصیه میکنند، زمانی که درمان ممکن است بهتر عمل کند. غربالگری سالانه سرطان ریه با LDCT برای افرادی که:
توصیه میشود.
یک پاکت-سال یعنی مصرف متوسط یک پاکت سیگار در روز به مدت یک سال. به عنوان مثال، یک فرد میتواند سابقه سیگار کشیدن به میزان یک پاکت در روز به مدت 20 سال یا دو پاکت سیگار در روز برای 10 سال داشته باشد.
غربالگری سرطان ریه حداقل سه خطر دارد:
به همین دلیل است که غربالگری سرطان ریه فقط برای بزرگسالانی توصیه میشود که به دلیل سابقه مصرف سیگار و سن در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند و مشکل سلامتی خاصی ندارند. اگر به فکر انجام غربالگری هستید، با پزشک خود مشورت کنید.
بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه، سیگار نکشیدن و اجتناب از دود دست دوم است. غربالگری سرطان ریه جایگزینی برای ترک سیگار نیست.
دو نوع اصلی سرطان ریه سرطان ریه سلول کوچک و سرطان ریه غیر سلول کوچک است. این دستهها به این موضوع اشاره میکنند که سلولهای سرطانی در زیر میکروسکوپ چگونه به نظر میرسند. سرطان ریه سلول غیرکوچک شایعتر از سرطان ریه سلول کوچک است.
اگر سرطان ریه (به ویژه سرطان ریه سلول غیرکوچک) دارید، پزشک ممکن است آزمایشاتی را انجام دهد تا متوجه شود آیا تغییری در ژنهای خود دارید (جهش ژنتیکی) یا خیر. نتایج این آزمایشها به پزشک کمک میکند تا بداند کدام درمان نوع برای شما بهتر است.
اگر سرطان ریه تشخیص داده شود، آزمایشهای دیگری برای تعیین میزان گسترش آن در ریهها، غدد لنفاوی و بقیه بدن انجام میشود. این فرآیند مرحلهبندی نامیده میشود. نوع و مرحله سرطان ریه به پزشکان میگوید که به چه نوع درمانی نیاز دارید. برای اطلاعات بیشتر، مراحل سرطان ریه سلول غیرکوچک و مراحل سرطان ریه سلول کوچک را ببینید. غربالگری میتواند به یافتن سرطان ریه در مراحل اولیه کمک کند، زمانی که درمان ممکن است بهتر عمل کند.
سرطان ریه بسته به نوع سرطان و میزان گسترش آن به روشهای مختلفی درمان میشود. افراد مبتلا به سرطان ریه سلول غیرکوچک را میتوان با جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی، درمان هدفمند یا ترکیبی از این درمانها درمان کرد. افراد مبتلا به سرطان سلول کوچک ریه معمولا با پرتودرمانی و شیمی درمانی درمان میشوند.
پزشکان از تخصصهای مختلف اغلب برای درمان سرطان ریه با یکدیگر همکاری میکنند. متخصصان ریه پزشکانی هستند که دارای مدرک فوق تخصصی در بیماریهای ریوی هستند. جراحان پزشکانی هستند که عمل را انجام میدهند. جراحان قفسه سینه در جراحی قفسه سینه، قلب و ریه تخصص دارند. گروهی از انکولوژیستها (متخصصان سرطان) پزشکانی هستند که سرطان را با دارو درمان میکنند و گروه دیگری از آنها سرطانها را با پرتو درمانی درمان میکنند.
انتخاب درمانی مناسب برای شما ممکن است سخت باشد. با پزشک سرطان خود در مورد گزینههای درمانی موجود برای نوع و مرحله سرطان خود صحبت کنید. پزشک میتواند خطرات و مزایای هر درمان و عوارض جانبی آن را توضیح دهد. عوارض جانبی واکنش بدن شما به داروها یا درمانهای دیگر است.
یافتن زودهنگام سرطان ریه و در دسترس قرار دادن درمانهای جدید به تعداد بیشتری از بازماندگان سرطان ریه کمک میکند عمر طولانیتری داشته باشند. چالش بزرگ پیش رو این است: "چگونه با سرطان ریه تا تا جایی که میتوانم زندگی کنم؟"
دریافت درمان مورد نیاز در زمان مقتضی بسیار مهم است. هر فردی مستحق مراقبت به موقع و مناسب برای سرطان ریه و علائم آن (از جمله درد)، و همچنین هرگونه عوارض جانبی درمان هستید.
برای سالم ماندن گام بردارید. این میتواند خطر ابتلای مجدد به سرطان یا عود سرطان را کاهش دهد. برخی از بازماندگان سرطان (کسانی که مبتلا به سرطان هستند یا سرطان آنها قبلاً درمان شده است) ممکن است خود را سرزنش کنند یا احساس کنند که دیگران آنها را به دلیل ابتلا به سرطان مورد سرزنش قرار میدهند. بازماندگان سرطان ریه ممکن است نوعی احساس سرزنش یا سرخوردگی داشته باشند. ممکن است که صحبت کردن در مورد تجربیات و احساسات خود با یک مددکار اجتماعی یا مشاور روانشناس برای وی مفید باشد. همچنین ممکن است برای وی مفید باشد که داستان خود را با سایر بازماندگان سرطان به اشتراک بگذارد یا به داستانهای آنها گوش دهد.
در ایالات متحده، حدود 10 تا 20 درصد سرطانهای ریه یا 20000 تا 40000 سرطان ریه در سال در افرادی اتفاق میافتد که هرگز در طول زندگی خود کمتر از 100 نخ سیگار نکشیدهاند. محققان تخمین میزنند که دود سیگار در ایجاد حدود 7300 و رادون در ایجاد حدود 2900 سرطان ریه نقش دارد.
علائم سرطان ریه، چه سیگار کشیده باشید یا نه، یکسان است. برخی از افراد علائم عمومی احساس ناخوشی یا خستگی دائمی دارند. برخی افراد مکرراً سرفه میکنند، خون سرفه میکنند یا از درد قفسه سینه، خسخس سینه یا تنگی نفس شکایت میکنند. این علائم میتواند با سایر بیماریها نیز رخ دهد. اگر هر یک از این علائم را دارید، با پزشک خود صحبت کنید، که میتواند به یافتن علت کمک کند.
شما میتوانید با دوری از دود دست دوم، دود گازوئیل و سایر آلودگیهای هوا و همچنین آزبست، آرسنیک و برخی از اشکال سیلیس و کروم به کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه کمک کنید. باید خانه خود را برای رادون آزمایش کنید و در صورت بالا بودن سطح رادون، اقدامات لازم را برای کاهش سطح رادون انجام دهید.
برخی از عوامل خطر، مانند سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان ریه، قابل تغییر نیستند. اگر سرطان ریه در خانواده شما شایع است، با پزشک خود در مورد اقداماتی که میتوانید برای سالم ماندن انجام دهید صحبت کنید. افراد مبتلا به سرطان ریه که هرگز سیگار نکشیدهاند ممکن است جهش DNA داشته باشند، مانند جهش در ژن گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی (epidermal growth factor receptor:EGFR) یا ژنهای دیگر. سرطانهای ناشی از این جهشها ممکن است با درمان هدفمند درمان شوند.
حدود 50 تا 60 درصد از سرطانهای ریه که در افرادی که هرگز سیگار نمیکشیدند، آدنوکارسینوم (adenocarcinomas) هستند. این نوع سرطان از سلولهایی شروع میشود که کیسههای هوایی کوچک ریه را پوشانده و موادی مانند مخاط را میسازند. حدود 10 تا 20 درصد نیز سرطان سلول سنگفرشی هستند. سرطانی که در سلولهای نازک و مسطح داخل ریهها تشکیل میشود. تعداد کمی (6 تا 8 درصد) نیز سرطانهای سلول کوچک ریه هستند و باقیمانده انواع دیگر سرطان ریه هستند.
سرطان یکی از علل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است که حدود 10 میلیون مرگ در سال 2020 یا تقریباً یک مورد از هر شش مرگ را به خود اختصاص داده است. شایعترین سرطانها در جهان به ترتیب شیوع سرطان سینه، ریه، کولون و رکتوم و پروستات میباشد. اما آمار در کشورهای مختلف میتواند متفاوت باشد. برای مثال سرطان ریه سومین سرطان شایع در ایالات متحده است. سرطان پوست شایعترین نوع سرطان در این کشور است و پس از آن سرطان سینه (در میان زنان) و سرطان پروستات (در میان مردان) قرار دارند.
توجه به این موضوع بسیار حائز اهمیت است که علیرغم آنکه میزان ابتلا به سرطان ریه در ایالات متحده در رده سوم است اما تعداد افرادی که در ایالات متحده به دلیل سرطان ریه جان خود را از دست میدهند، بیشتر از هر نوع سرطان دیگری است. این موضوع هم برای مردان و هم برای زنان صادق است. به عبارتی این نوع سرطان از دو نوع سرطان سینه و پروستات خطرناکتر است.
منبع
https://www.cdc.gov/cancer/lung
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cancer