سارکوئیدوز یک بیماری نادر التهابی است که در آن سیستم ایمنی بیش از حد فعالیت نشان می‌دهد و باعث ایجاد خوشه‌هایی از بافت ملتهب به نام «گرانولوما» در اندام‌های مختلف بدن می‌شود. سارکوئیدوز اغلب ریه‌ها و غدد لنفاوی را درگیر می‌کند، اما می‌تواند چشم‌ها، پوست، قلب و سیستم عصبی را نیز درگیر کند.
این بیماری می‌تواند افراد در هر سنی را مبتلا کند، اما معمولاً در بزرگسالان بین 30 تا 40 سال شروع می‌شود و در دوران کودکی نادر است. اگرچه هر کسی ممکن است به سارکوئیدوز مبتلا شود، اما افراد آفریقایی و اسکاندیناوی تبار بیشتر در معرض خطر هستند. آفریقایی-آمریکایی‌ها سه برابر بیشتر از قفقازی‌ها (شامل ایرانی‌ها) به سارکوئیدوز مبتلا می‌شوند. هم مردان و هم زنان را می‌توان سارکوئیدوز تشخیص داد، اما در زنان شایع‌تر است.
در موارد شدید، در صورتی که سارکوئیدوز به بیماری قلبی یا ریوی شدید منجر شود، می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.
در حالی که هنوز مشخص نشده است که چه چیزی باعث سارکوئیدوز می‌شود، اما این بیماری با افزایش فعالیت سیستم ایمنی مرتبط است. این افزایش فعالیت باعث می‌شود که خوشه‌هایی از بافت ملتهب به نام گرانولوما در اندام‌ها و غدد لنفاوی شما شکل بگیرد. سارکوئیدوز اغلب ریه‌ها را درگیر می‌کند، اما می‌تواند هر عضوی از بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهد. سارکوئیدوز بسته به اینکه کدام اندام تحت تأثیر بیماری قرار گرفته و همچنین شدت آن بر روی افراد تأثیر متفاوتی می‌گذارد.
مرحله اول سارکوئیدوز به صورت التهاب ظاهر می‌شود. افزایش التهاب در بدن ممکن است علائمی شبیه آنفولانزا مانند تعریق شبانه، درد مفاصل و خستگی ایجاد کند. مرحله دوم بیماری زمانی رخ می‌دهد که گرانولوم‌ها یا توده‌های بافت ملتهب در بدن ایجاد می‌شود. این توده‌ها تلاش بدن شما برای جداسازی ذرات خارجی هستند که سیستم ایمنی در مبارزه با آنها مشکل دارد. این گرانولوم‌ها می‌توانند منجر به مرحله سوم سارکوئیدوز ریوی شوند، زمانی که بافت اسکار (جای زخم) در ریه‌ها ایجاد می‌شود و تنفس را سخت می‌کند. بسیاری از افراد مبتلا به سارکوئیدوز نیز آسیب‌های پوستی و چشمی دارند. گاهی اوقات افرادی که مبتلا به سارکوئیدوز شدید هستند، گرانولوم و التهاب در قلب خود ایجاد می‌کنند که می‌تواند باعث ریتم غیرطبیعی قلب و نارسایی قلبی شود.
سیستم ایمنی بدن به طور معمول با انتشار گلبول‌های سفید در خون برای جداسازی و از بین بردن میکروب‌ها با عفونت‌ها مبارزه می‌کند. این واکنش منجر به التهاب (تورم) بافت‌های بدن در آن ناحیه می‌شود. سیستم ایمنی به هر چیزی در خون که تشخیص نمی‌دهد اینگونه پاسخ می‌دهد و وقتی عفونت از بین می‌رود، این واکنش نیز از بین می‌رود.
تصور می‌شود که سارکوئیدوز به این دلیل اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بیش از حد واکنش نشان می‌دهد به حدی که بدن شروع به حمله به بافت‌ها و اندام‌های خود می‌کند. سپس التهاب حاصل باعث ایجاد گرانولوم در اندام‌ها می‌شود.
هنگامی که فردی که ژن‌هایش او را مستعد ابتلا به سارکوئیدوز می‌کند، در معرض محرک‌هایی مانند عفونت یا آلودگی‌های محیطی قرار می‌گیرد، سیستم ایمنی بدن او می‌تواند بیش از حد واکنش نشان دهد و شروع به توسعه بیماری کند. اگر فرد در محیط‌های گرد و غبار یا کپک‌زده کار می‌کند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سارکوئیدوز باشد.
پیش‌بینی اینکه سارکوئیدوز چگونه روی یک فرد تأثیر می‌گذارد غیرممکن است، زیرا این بیماری می‌تواند هر عضوی را تحت تأثیر قرار دهد و بسته به اینکه کدام اندام درگیر است، علائم بسیار متفاوت است. در اکثر افراد مبتلا به سارکوئیدوز علائم بیماری به طور ناگهانی ایجاد می شود، اما این علائم معمولاً در عرض چند ماه یا چند سال از بین می‌روند و این بیماری عود نمی‌کند. این حالت به عنوان سارکوئیدوز حاد شناخته می‌شود.
تعداد کمی از افراد متوجه می‌شوند که علائم آنها به تدریج ایجاد می‌شود و با گذشت زمان بدتر می‌شود تا جایی که به شدت تحت تأثیر قرار می گیرند. ممکن است تعداد زیادی گرانولوم در یک اندام ایجاد شود و از عملکرد صحیح آن جلوگیری کند. این به عنوان سارکوئیدوز مزمن شناخته می‌شود.
برخی دیگر ممکن است سال‌ها هیچ علامتی را تجربه نکنند، حتی اگر گرانولوم در اندام‌هایشان شکل گرفته باشد. علائم سارکوئیدوز از فردی به فرد دیگر متفاوت است و بستگی زیادی به اندامی دارد که تحت تأثیر قرار گرفته است. در حدود 90 درصد از افراد مبتلا به سارکوئیدوز به سارکوئیدوز ریوی مبتلا می‌شوند. برخی افراد بیماری شدیدی را در یک یا چند اندام تجربه می‌کنند.
برخی افراد بیماری شدیدی را در یک یا چند اندام تجربه می‌کنند
علائم عمومی سارکوئیدوز عبارتند از:
افرادی که سارکوئیدوز آنها، ریه را تحت تأثیر قرار می‌دهد معمولاً، اما نه همیشه، برخی از علائم تنفسی نیز دارند، مانند:
ریه‌ها در حدود 90 درصد از مبتلایان به سارکوئیدوز تحت تأثیر قرار می‌گیرند
پوست همچنین در بسیاری از افراد مبتلا به سارکوئیدوز تحت تأثیر قرار می‌گیرد که می‌تواند باعث ایجاد برجستگی‌ها یا لکه‌های حساس روی پوست (به ویژه قسمت پایین پاها و بازوها) و همچنین برجستگی‌هایی در قسمت بالایی بدن شود. بسته به رنگ پوست و نوع سارکوئیدوز، ممکن است قرمز مایل به قهوه‌ای یا بنفش باشد.
سارکوئیدوز پوست و چشم را نیز درگیر می‌کند. علائم می‌تواند شامل بثورات پوستی یا برآمدگی بر روی پوست، درد یا سفتی مفاصل، سوزش یا خشکی چشم و تاری دید باشد.
اگر سارکوئیدوز دارید، ممکن است چندین ماه تا چندین سال قبل از تشخیص، علائم داشته باشید. در بسیاری از موارد، تشخیص این بیماری سخت است زیرا علائم آن شبیه بیماری‌های دیگر شایع‌تر است.
پزشک شما با انجام یک معاینه فیزیکی و گرفتن سابقه پزشکی، سابقه شغلی، داروهایی که مصرف کرده‌اید یا در حال حاضر مصرف می‌کنید و احتمال قرار گرفتن در معرض محیط با عناصری که می‌توانند باعث سارکوئیدوز شوند، شروع می‌کند. او ممکن است چندین نوع آزمایش مختلف برای شما تجویز کند تا بیماری‌های دیگر را به عنوان منبع علائم شما رد و مشخص کند کدام یک از سیستم‌های بدن شما تحت تأثیر قرار گرفته است. آنها همچنین برای تأیید تشخیص سارکوئیدوز، گرانولوم را بررسی می‌کنند.
برخی از آزمایش‌ها و روش‌هایی که ممکن است به شما داده شود شامل تست‌های تنفسی برای تعیین میزان عملکرد ریه‌ها و همچنین آزمایش اینکه بدن شما پس از شروع مصرف دارو چقدر به درمان پاسخ داده است، می‌شود. پزشک شما همچنین ممکن است آزمایش خون و ادرار را برای کمک به ارزیابی سلامت کلی شما از جمله عملکرد کلیه و کبد انجام دهد. اگر علائم شما حاکی از سارکوئیدوز ریه باشد، پزشک ممکن است سی‌تی‌اسکن قفسه سینه را انجام دهد تا دریابد که آیا بافت ریه و غدد لنفاوی شما در قفسه سینه طبیعی هستند یا خیر. سی‌تی‌اسکن همچنین پزشک شما را از هرگونه گرانولومای ایجاد شده آگاه می‌کند. همچنین ممکن است معاینه چشم و/یا اکوکاردیوگرام (EKG) قلب برای بررسی آسیب به سایر اندام‌ها انجام شود.
اگر آزمایش تصویربرداری بیمار بزرگ شدن غدد لنفاوی یا لکه‌های روی ریه‌ها را نشان دهد، ممکن است نیاز بیمار به بیوپسی (برداشت نمونه از بافت ریه) داشته باشد. این نمونه می‌تواند به پزشکان کمک کند تا بفهمند چه چیزی باعث علائم و نتایج تصویربرداری غیرطبیعی شده است و سایر بیماری‌ها را رد کند تا بیمار بتواند درمان مناسب را دریافت کند.
در حال حاضر هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد اما معمولاً می‌توان علائم را با دارو کنترل کرد. بسیاری از افراد مبتلا به سارکوئیدوز نیز نیازی به درمان ندارند زیرا این بیماری اغلب خود به خود و معمولاً در عرض چند ماه یا چند سال از بین می‌رود. در این مورد، تغییرات ساده در شیوه زندگی و مسکن‌های بدون نسخه (مانند پاراستامول یا ایبوپروفن) اغلب تنها چیزی است که برای کنترل درد ناشی از شعله‌ور شدن آن لازم است.
در برخی موارد ندرتاً بیماران به شکل‌های شدیدتر بیماری مبتلا و درگیری شدید ریه و قلب درمان نشده و فوت می‌کنند. پزشکان وضعیت بیمار را تحت نظر خواهند داشت تا بررسی کنند که آیا بدون درمان وضعیت وی بهتر یا بدتر می‌شود. این کار را می‌توان با تصویربرداری با اشعه ایکس به صورت دوره‌ای، تست ریه و آزمایش خون انجام داد. درمان شامل یک دوره کوتاه مدت با مصرف دارو در اندازه زیاد و به دنبال آن درمان به مدت طولانی با میزان کم دارو است. اگر مصرف دارو قطع شود احتمال برگشت بیماری زیاد است و ممکن است ضایعات التهابی بیشتری را ایجاد کند و به همین دلیل ادامه درمان تا ۱۲ ماه یا بیشتر ضروری است.
اگر بیمار به درمان نیاز داشته باشد، متخصصان اغلب داروهایی را تجویز می‌کنند که فعالیت سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهد. چندین داروی مختلف را می‌توان برای درمان سارکوئیدوز تجویز کرد. این شامل:
اغلب شروع یک داروی جدید می‌تواند با عوارض جانبی جدیدی همراه باشد، به همین دلیل مهم است که هر گونه تغییر را به پزشک گزارش شود. اگر سارکوئیدوز ریه به فیبروز ریوی پیشرفت کند، پزشک ممکن است درمان‌های اضافی مانند داروهای تنفسی، اکسیژن درمانی، توانبخشی ریوی را توصیه کند و در موارد شدید ممکن است بیمار را کاندید پیوند ریه کند.
مدیریت سارکوئیدوز شامل نظارت دقیق علائم شما برای ردیابی اثربخشی درمان است. درمان پزشکی می‌تواند برای کنترل علائم، جلوگیری از عوارض و بهبود نتایج در بیماران مبتلا به سارکوئیدوز مقاوم باشد. اگر سارکوئیدوز دارید، پزشک بایستی شما را به دقت تحت نظر قرار دهد تا ببیند سارکوئیدوز شما در حال بهبود یا بدتر شدن است و بسته به عملکرد بدنتان، درمان شما را تغییر دهد.
اگر سارکوئیدوز شما بهبود یابد، به این معنی که دیگر هیچ علامتی ندارید، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد که به آرامی داروهای شما را قطع کند. اکثر موارد مرتبط با بازگشت بیماری، که به عنوان شعله‌ور شدن نیز شناخته می شوند، در شش ماه اول پس از قطع دارو رخ می‌دهند، بنابراین مهم است که سلامت خود را از نزدیک تحت نظر داشته باشید. هر چه مدت طولانی‌تری بدون علائم بمانید، احتمال بازگشت بیماری کمتر می‌شود.
در صورت ابتلا به سارکوئیدوز اقدامات سبک زندگی زیر ممکن است به شما کمک کند:
بخش مهمی از مدیریت این بیماری، یافتن حمایت عاطفی خواهد بود. بسیاری از افرادی که برای سارکوئیدوز تحت درمان قرار می‌گیرند، احساس اضطراب می‌کنند، زیرا علائم در برنامه روزانه آنها اختلال ایجاد می‌کند. افسردگی و اضطراب شایع هستند. اگر این احساسات را دارید به پزشک خود بگویید زیرا درمان اضطراب و افسردگی ممکن است درمان سارکوئیدوز شما را مؤثرتر کند. همچنین یافتن یک جامعه یا گروهی از افراد مبتلا به سارکوئیدوز می‌تواند مفید باشد.
علائم سارکوئیدوز ممکن است بیایند و از بین بروند، و اغلب با مسکن‌های بدون نسخه قابل کنترل هستند تا بر زندگی روزمره تأثیر نگذارند. اکثر افراد مبتلا به این عارضه متوجه می‌شوند که علائم آنها طی چند سال پس از تشخیص ناپدید شده است.
با این حال، برای برخی از افراد، این وضعیت به تدریج در طول زمان بدتر می‌شود و در نهایت با آسیب اندام مواجه می‌شوند. به عنوان مثال، ریه‌های آنها ممکن است به درستی کار نکند و باعث افزایش تنگی نفس شود.
https://www.lung.org/lung-health-diseases/lung-disease-lookup/sarcoidosis/learn-about-sarcoidosis
