مقدمه

آسم وضعیتی است که در آن راه‌های هوایی باریک یا متورم شده یا مخاط زیادی ترشح می‌کنند. با بروز آسم تنفس سخت می‌شود. علائم آسم می‌تواند ملایم یا شدید باشد. همچنین این علائم می‌توانند قطع یا شروع شوند. برخی اوقات علائم آسم به صورت ناگهانی ظاهر می‌شوند. حمله آسمی وقتی رخ می‌دهد که راه‌های هوایی در ریه‌ها تنگ شده یا ملتهب گردند. آسم می‌تواند در یک خانواده شیوع بیشتری داشته باشد.

آسم و التهاب لوله برونش

علائم آسم چه هستند؟

• خس‌خس یا تنفس صدادار
• سرفه کردن
• حس سنگینی در قفسه سینه
• تنگی نفس
• مشکل در به خواب رفتن به دلیل تنگی نفس، سرفه یا خس‌خس

آسم تنفس را سخت و دشوار می‌کند

علائم می‌توانند هر روز، هر هفته و یا حتی در دوره‌های طولانی‌تری اتفاق بیفتند. آسم حتی در پاره‌ای از موارد می‌تواند به مرگ نیز منجر شود هر چند که این اتفاق به ندرت روی می‌دهد.

آیا آزمایشی برای تشخیص آسم وجود دارد؟

بله، پزشک ابتدا در باره علائمی که دارید از شما پرسش کرده و پس از انجام تست تنفس (اسپیرومتری) نسبت به تعیین وضعیت آسم اقدام می‌کند.

از دستگاه اسپیرومتری برای تشخیص آسم استفاده می‌گردد

آسم چگونه درمان می‌شود؟

برای آسم انواع مختلفی از داروها تجویز می‌شود. این داروها می توانند استنشاقی یا مایع یا قرص باشند. پزشک با توجه به تناوب  و شدت  علائم نسبت به تجویز دارو اقدام می‌کند. داروهای آسم به یکی از دو طریق زیر اثر می‌کنند.

• داروهای زود اثر: این دسته از داروها علائم آسم را به سرعت و طی 5 تا 15 دقیقه متوقف می‌کنند. تقریباً همه افراد مبتلا به آسم یک داروی استنشاقی، مایع یا قرص زوداثر به همراه دارند و در مواقعی که علائم آسم ظاهر می‌شود از آن استفاده می‌کنند. بیشتر افراد یک تا دو بار در هفته و یا کمتر به مصرف این داروها نیاز پیدا می‌کنند ولی وقتی علائم آسم بدتر می‌شود، احتمالاً دُزهای بیشتری مورد نیاز خواهد بود. برخی افراد ممکن است بعد از مصرف این داروها احساس ضعف یا لرزش کنند. برخی نیز به دستگاه افشانه برای مصرف داروی استنشاقی نیاز دارند.
• داروهای کنترل‌کننده دراز مدت: این دسته از داروها از بروز علائم آسم در آینده جلوگیری می‌کنند. افرادی که علائم آسم بیشتر از 2 بار در هفته در آنها مشاهده می‌شود به مصرف داروی کنترل کننده 1 تا 2 بار در روز نیاز دارند.

مصرف داروهای تجویزی توسط پزشک بسیار مهم است به ویژه نحوه مصرف داروهای استنشاقی. ممکن است نیاز باشد تا دارویی را چند بار در روز مصرف کنید یا اینکه احساس کنید یک دارو مؤثر نیست اما به یاد داشته باشید که به این معنی نیست که دارو به شما کمکی نمی‌کند.

به طریقه مصرف داروها و به ویژه داروهای استنشاقی کاملا توجه نمایید.

مصرف نامناسب و غیر صحیح داروها ممکن است نه تنها باعث بهبودی نگردد بلکه علائم بیماری را بدتر نیز کند. اگر علائم شما به صورت ناگهانی بدتر شد ممکن است حتی به بستری شدن در بیمارستان جهت بهبود علائم نیازمند شوید.

آیا می توان از بروز علائم آسم اجتناب کرد؟

بله. شما می‌توانید به پیشگیری از بروز علائم آسم کمک کنید. برای این کار می‌بایستی از چیزهایی که علائم را در شما ایجاد می‌کند یا آنها را بدتر می‌کند دوری کنید. این موارد به صورت کلی جزء چیزهایی هستند که می‌توانند محرک آغاز علائم آسم باشند.

عوامل محرک علائم آسم

• گرد و غبار
• قارچ‌های میکروسکوپی
• حیوانات خانگی مثل سگ و گربه و پرندگان. 
• مایت (موجودات بسیار ریزی هستند که با چشم دیده نمی‌شوند و در رختخواب، پتو، بالش، فرش و موکت، پرده و ... وجود دارند)
• گرده گل‌ها و درختان
• دود سیگار
• سرماخوردگی یا آنفولانزا
• فشار عصبی یا استرس. 
  
• محصولات شوینده قوی مثل سفیدکننده‌ها
• عطرها و خوشبوکننده‌های هوای اتاق
• تنفس در هوای آلوده
• ورزش
• هوای بسیار سرد یا خشک
• سوسک خانگی و موش

اگر به دلایلی نظیر شغل نمی‌توانید از این عوامل پرهیز کنید حتماً با پزشک خود موضوع را در میان گذاشته و راهنمایی بگیرید. برای مثال، ورزش برای سلامتی همه ضروری است هرچند می‌تواند باعث شروع علائم آسم شود. برای همین احتمالاً به میزان بیشتری از داروهای زوداثر پیش از ورزش نیاز دارید.

در خانم‌هایی که مبتلا به آسم هستند و باردار هستند یا تمایل دارند که باردار شوند برای کنترل آسم حتماً بایستی با پزشک خود مشورت نمایند. کنترل مناسب آسم در دوران حاملگی برای سلامتی جنین ضروری است. بیشتر داروهای آسم برای دوران بارداری منع مصرف ندارند.

آسم را نمی‌توان درمان کرد بلکه می‌وان علائم آن را کنترل نمود. از آنجایی که آسم به مرور زمان تغییر می‌کند حتماً به صورت دوره‌ای به پزشک خود برای دنبال کردن وضعیت آسم و تنظیم درمان مراجعه نمایید.

چگونه می‌توان از محرک‌های آسم اجتناب کرد؟

• هیچ‌وقت سیگار نكشید و حتی از محلی كه در آن سیگار می‌كشند، دوری كنید.
• مراقب باشید تا وزنتان بیش از اندازه بالا نرود؛ زیرا افزایش وزن سبب تحمل بار بیشتری بر ریه‌ها می‌شود.
• اگر با مصرف غذای خاصی احساس می‌كنید كه مشكل تشدید می‌گردد، باید آن غذا را از برنامه غذایی خود حذف كنید. انواع فلفل، زعفران، كرفس، انگور و خربزه از غذاهایی هستند كه ایجاد حساسیت می‌كنند.
• گرده گل‌ها: ماندن در منزل در مواقعی که گرده‌افشانی درختان و گل‌ها وجود دارد و بسته نگاه داشتن در و پنجره و دوش گرفتن پس از بازگشت به خانه
• هوای آلوده: ماندن در منزل در حد امکان و بسته نگاه داشتن در و پنجره‌ها و پرهیز از ورزش در هوای آزاد
• هوای سرد و خشک: ماندن در منزل تا حد ممکن، استفاده از دستگاه رطوبت‌ساز در منزل، پوشیده نگاه داشتن دهان و صورت در هنگام خروج از خانه
• سعی كنید بالشتان از مواد حساسیت‌زا پر نشده باشد. اگر بالش یا پتوی پر دارید، حتما برای آنها از روكش استفاده كنید.
• سرماخوردگی و آنفولانزا: اجتناب از نزدیک شدن به افراد مبتلا و استفاده از واکسن آنفولانزا پیش از شروع فصل شیوع
• اگر سینوزیت دارید یا پشت حلق خود ترشحاتی حس می‌كنید، به پزشك مراجعه كنید تا او نسبت به درمان آن اقدام كند.
• استرس‌های روحی یكی از عواملی است كه باعث ایجاد حمله آسم می‌شود. پس تا جایی كه می‌توانید آرام باشید.
• مواد شوینده قوی: پرهیز از استفاده از این گونه مواد
• مایت‌ها: استفاده از پوشش های مخصوص بر روی تشک، بالش و پتو، عدم استفاده از قالی و موکت در اتاق خواب
• قارچ‌ها: تمیز نگاه داشتن جاهایی مثل حمام و دستشویی و ظرفشویی و زیر سینک. استفاده از تهویه برای کاهش رطوبت حمام و دستشویی. عدم استفاده از گل و گیاه در خانه. نشت‌گیری لوله‌های آب و فاضلاب و تعمیر قسمت‌های رطوبت‌‌زده دیوارها، سقف و کف خانه. خارج کردن کتاب‌‌های کهنه و رطوبت‌زده از منزل. تعویض کاغذ دیواری‌های کهنه و رطوبت‌زده. 
• حیوانات خانگی: بسیاری از بیماران مبتلا به آسم نسبت به حیوانات حساسیت دارند. پس در صورت وجود حیوانات خانگی در منزل، آنها را از محیط زندگی خود دور كنید.
• سوسک خانگی: تمیز نگهداشتن سرویس‌های بهداشتی. جلوگیری از انباشت زباله، جلوگیری از انباشت رطوبت به ویژه در حمام، سرویس بهداشتی و زیر سینک ظرفشویی، پاکیزه و خشک نگه داشتن درون و زیر کابینت‌های آشپزخانه.

برگرفته از سایت‌های Mayo Clinic و انجمن ریه کبک