ادم ریوی زمانی اتفاق می‌افتد که مایع در کیسه‌های هوایی ریه‌ها جمع می‌شود و تنفس را دشوار می‌کند. این بیماری در تبادل گازی (دریافت اکسیژن و انتقال آن به خون و خارج کردن دی‌اکسیدکربن) اختلال ایجاد می‌کند و می‌تواند باعث نارسایی تنفسی شود.
| با دستگاه تنفس بیشتر آشنا شویم. |
ادم ریوی می‌تواند حاد (به طور ناگهانی) یا مزمن (در طول زمان آهسته‌تر رخ دهد) باشد. ادم حاد ریوی یک اورژانس پزشکی است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. یکی از شایع‌ترین علل ادم ریوی نارسایی احتقانی قلب (Congestive heart failure) است که در آن قلب نمی‌تواند نیاز بدن را تأمین کند.
ادم ریوی ناشی از تجمع مایع در کیسه‌های هوایی ریه‌ها می‌باشد
درمان ادم ریوی معمولاً بر بهبود عملکرد تنفسی و رسیدگی به علت مشکل متمرکز است. به طور کلی شامل ارائه اکسیژن اضافی و دارو برای درمان شرایط زمینه‌ای می‌شود.
پس:
ادم ریوی می‌تواند حاد یا مزمن باشد.
در طول تنفس طبیعی، کیسه‌های هوایی کوچک در ریه‌ها که به نام آلوئول شناخته می‌شوند، پر از هوا می‌شوند. ریه‌ها اکسیژن می‌گیرند و دی‌اکسیدکربن را دفع می‌کنند. ادم ریوی زمانی رخ می‌دهد که مایع به آلوئول‌ها سرازیر شود. این تجمع مایع دو مشکل ایجاد می‌کند:
در ادم ریوی تجمع مایع در کیسه‌های هوایی در دریافت اکسیژن و انتقال آن به خون و خارج کردن دی‌اکسیدکربن اختلال ایجاد می‌کند
علل شایع ادم ریوی عبارتند از:
ادم ریوی همچنین به عنوان بخشی از وضعیتی به نام سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS) رخ می‌دهد که در آن التهاب شدید ریه‌ها که منجر به مشکلات تنفسی قابل توجهی می‌شود. آسیب مستقیم به ریه‌ها یا التهاب در سایر قسمت‌های بدن می‌تواند باعث این وضعیت شود.
سایر علل احتمالی عبارتند از:
ادم ریوی با منشأ قلبی (کاردیوژنیک: Cardiogenic)
ادم ریوی که در نتیجه مشکل مستقیم قلب ایجاد می‌شود، ادم ریوی کاردیوژنیک نامیده می‌شود. نارسایی احتقانی قلب یکی از علل شایع ادم ریوی قلبی است. در این شرایط، بطن چپ قادر به پمپاژ خون کافی برای رفع نیازهای بدن نیست.
این امر باعث افزایش فشار در سایر قسمت‌های سیستم گردش خون می‌شود و مایع را مجبور به ورود به کیسه‌های هوایی ریه‌ها و سایر قسمت‌های بدن می‌کند.
سایر مشکلات مرتبط با قلب نیز می‌تواند منجر به ادم ریوی شود:
در افیوژن پریکارد با تامپوناد (Pericardial effusion with tamponade) باعث مایع در اطراف کیسه‌ای است که قلب را می‌پوشاند جمع می‌شود
علل ادم ریوی که به دلیل عملکرد ضعیف قلب نیستند، غیرکاردیوژنیک نامیده می‌شوند و اغلب نتیجه سندرم زجر تنفسی حاد هستند.
ادم حاد ریوی باعث مشکلات تنفسی قابل توجهی می‌شود و می‌تواند بدون هشدار ظاهر شود. این حالت یک وضعیت اورژانسی است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. بدون درمان و حمایت مناسب، می‌تواند کشنده باشد.
علاوه بر مشکلات تنفسی، علائم زیر می‌تواند نشان دهنده ادم ریوی حاد باشد:
اگر ادم ریوی مزمن باشد، علائم معمولاً شدت کمتری دارند تا زمانی که سیستم بدن دیگر نتواند آن را جبران کند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
گاهی اوقات رادیوگرافی قفسه سینه می‌تواند به تشخیص ادم ریوی کمک کند.
فرد بیمار ابتدا تحت معاینه فیزیکی قرار می‌گیرد. پزشک از گوشی پزشکی برای گوش دادن به ریه‌ها برای شنیدن صدای ترق و تروق و تنفس سریع و گوش دادن به قلب برای ریتم‌های غیرطبیعی استفاده می‌کند.
پزشک آزمایش خون را برای تعیین سطح اکسیژن خون تجویز می‌کند. همچنین اغلب آزمایش خون را برای بررسی موارد زیر نیز تجویز می‌گردد:
اکوکاردیوگرام یا الکتروکاردیوگرام (EKG) می‌تواند به تعیین وضعیت قلب کمک کند. پزشک ممکن است برای بررسی وجود مایع در داخل یا اطراف ریه‌ها و بررسی اندازه قلب، یک عکس رادیوگرافی قفسه سینه یا سونوگرافی ریه را تجویز کند. آنها همچنین ممکن است دستور انجام سی تی اسکن بدهند.
گاهی اوقات رادیوگرافی قفسه سینه می‌تواند به تشخیص ادم ریوی کمک کند
ادم ریوی زمانی اتفاق می‌افتد که مایع در داخل ریه‌ها، در آلوئول‌ها جمع می‌شود و تنفس را سخت می‌کند. در حالی که پلورال افیوژن حالتی است که مایع در لایه‌های پلور که خارج از ریه‌ها هستند جمع می‌شود.
اغلب، پلورال افیوژن ناشی از التهاب یا انسداد ناشی از شرایطی مانند پنومونی، سل یا سرطان است. این حالت به عنوان پلورال افیوژن تراوشی (اگزوداتیو: Exudative) شناخته می‌شود.
پلورال افیوژن نفوذی (ترانسوداتیو: Transudative) نوع دیگری است که می‌تواند به دلیل تجمع بیش از حد مایع در بدن باشد. این حالت می‌تواند ناشی از نارسایی قلبی، سیروز یا نارسایی کلیه باشد.
ادم ریوی می‌تواند با پنومونی یا ذات‌الریه همپوشانی داشته باشد، اما این دو متفاوت است. ذات‌الریه عفونتی است که اغلب به عنوان عارضه یک عفونت تنفسی مانند آنفولانزا رخ می‌دهد.
اگرچه تشخیص این دو می‌تواند دشوار باشد، اما پزشک سعی می‌کند بر اساس تاریخچه دقیق بیماری، معاینه فیزیکی و نتایج آزمایش، تشخیص صحیح و بهترین روش درمانی را تعیین کند.
برای بالا بردن سطح اکسیژن خون فرد، ممکن است لازم باشد تا اکسیژن از طریق ماسک صورت یا کانول‌های بینی که لوله‌های پلاستیکی کوچکی هستند که برای تامین اکسیژن در بینی فرد قرار داده می‌شود، استفاده شود. اگر یک دستگاه تنفس مصنوعی - دستگاهی که به فرد کمک می‌کند تنفس کند - لازم باشد، ممکن است یک لوله تنفسی در نای بیمار قرار داده شود.
کانولا یک لوله پلاستیکی است که برای تامین اکسیژن بیشتر در بینی گذاشته می‌شود و از طرف دیگر به منبع اکسیژن متصل است
اگر آزمایشات نشان دهد که ادم ریوی نتیجه مشکلی در سیستم گردش خون است، ممکن است نیاز به تزریق داروهای داخل وریدی برای کمک به کاهش حجم مایعات و تنظیم فشار خون باشد.
داروهای ادرارآور (دیورتیک‌ها: Diuretics) رایج‌ترین داروهایی هستند که میتوانند با افزایش میزان ادرار به کاهش تجمع مایع کمک کنند.
بسته به علت خاص و علائم فرد، ممکن است از سایر داروهای زیر نیز برای درمان ادم ریوی استفاده شود:
اگر فردی مبتلا به نارسایی احتقانی قلب است، پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل و حفظ وزن متوسط بدن می‌تواند به کاهش علائم و کاهش خطر ورود به مراحل بعدی ادم ریوی کمک کند.
ورزش منظم همچنین سلامت قلب را بهبود می‌بخشد، سایر عادات سبک زندگی سالم، از جمله رعایت موارد زیر میتوانند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و ریوی را کاهش دهند.
ادم ریوی ناشی از صعود به ارتفاعات زیاد را می‌توان با صعود تدریجی، مصرف داروها قبل از سفر و پرهیز از فعالیت بیش از حد در حین پیشروی به ارتفاعات، به حداقل رساند.
ادم ریوی می‌تواند نتیجه چندین بیماری از جمله نارسایی احتقانی قلب، پنومونی و عفونت خون باشد. ادم ریوی علاوه بر ایجاد علائمی مانند سرفه، خس‌خس کردن، درد قفسه سینه و تعریق زیاد، می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی شدید شود و بدون درمان مناسب ممکن است کشنده باشد. به همین دلیل، اگر فردی علائم ادم ریوی را دارد، بایستی برای تعیین علت و بهترین روش درمانی به پزشک مراجعه کند.
