ذات‌الجنب یا پلورسی
ذات‌الجنب که پلورسی (Pleurisy و پلورزی نیز گفته می‌شود)، وضعیتی است که در آن پرده جنب پلورا - دو لایه بزرگ و نازک ریه‌ها را از دیواره قفسه سینه جدا می‌کند - ملتهب می‌شود. ذات‌الجنب که پلورسی (Pleurisy) نیز نامیده می‌شود، باعث درد شدید قفسه سینه (درد پلورتیک) می‌شود که با تنفس بدتر می‌شود.
یک لایه جنب خارج از ریه‌ها را می‌پوشاند. لایه دیگر دیواره داخلی قفسه سینه را می‌پوشاند. بین این دو لایه فضای کوچکی (فضای جنب) وجود دارد که معمولاً با مقدار بسیار کمی مایع پر می‌شود. این لایه‌ها مانند دو تکه پارچه صاف عمل می‌کنند که از کنار هم می‌لغزند و به ریه‌های شما اجازه می‌دهند در هنگام نفس کشیدن منبسط و منقبض شوند.
در فرد مبتلا به ذات‌الجنب، این بافت‌ها متورم و ملتهب می‌شوند. در نتیجه، دو لایه پوشش جنب مانند دو تکه کاغذ سنباده به یکدیگر ساییده می‌شوند. این باعث درد در هنگام دم و بازدم می‌شود. درد پلورتیک زمانی که نفس خود را حبس می‌کنید کاهش می‌یابد یا متوقف می‌شود.
یک لایه جنب خارج از ریه‌ها را می‌پوشاند. لایه دیگر دیواره داخلی قفسه سینه را می‌پوشاند. منبسط و منقبض شوند. ذات‌الجنب وضعیتی است که در آن پرده جنب یا پلورا - دو لایه بزرگ و نازک ریه‌ها را از دیواره قفسه سینه جدا می‌کند - ملتهب می‌شود
علائم
علائم و نشانه‌های ذات‌الجنب ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد قفسه سینه که هنگام نفس کشیدن، سرفه یا عطسه بدتر می‌شود
- تنگی نفس - اغلب ناشی از تلاش برای محدود کردن تنفس به داخل و خارج
- سرفه - فقط در برخی موارد
- تب - فقط در برخی موارد
درد ناشی از ذات‌الجنب ممکن است با حرکت قسمت بالایی بدن بیمار بدتر شود و به شانه یا پشت سرایت کند. ذات‌الجنب می‌تواند همراه با پلورال افیوژن، آتلکتازی یا آمپیم رخ دهد:
- پلورال افیوژن (Pleural effusion). در برخی موارد ذات‌الجنب، مایع در فضای کوچک بین دو لایه بافت جمع می‌شود. این حالت پلورال افیوژن نامیده می‌شود. هنگامی که مقدار مناسبی مایع وجود دارد، درد کاهش می یابد یا از بین می‌رود زیرا دو لایه پلور دیگر در تماس نیستند و به هم ساییده نمی‌شوند.
- آتلکتازی (Atelectasis). مقدار زیادی مایع در فضای جنب می‌تواند فشار ایجاد کند. این می‌تواند ریه شما را تا حدی فشرده کند که به طور جزئی یا کامل فرو بریزد (آتلکتازی). این امر تنفس را دشوار می‌کند و ممکن است باعث سرفه شود.
- آمپیم (Empyema). مایع اضافی در فضای جنب نیز می‌تواند عفونی شود و در نتیجه چرک ایجاد شود. تب اغلب همراه با آمپیم رخ می‌دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر در زمان تنفس درد شدید و غیرقابل توضیح قفسه سینه را تجربه کردید، با پزشک خود تماس بگیرید یا فوراً به دنبال مراقبت‌های اورژانسی باشید. ممکن است مشکل ریه، قلب یا جنب یا بیماری زمینه‌ای داشته باشید که برای آن به مراقبت‌های پزشکی فوری نیاز دارید.
علل
شرایط مختلفی می‌تواند باعث ذات‌الجنب شود. علل عبارتند از:
تشخیص
پزشک احتمالاً با سؤال در مورد سابقه پزشکی شما و انجام یک معاینه فیزیکی که شامل گوش دادن به قفسه سینه شما با گوشی پزشکی است، شروع می‌کند. برای تعیین اینکه آیا شما به ذات‌الجنب مبتلا هستید یا نه و شناسایی علت آن، ممکن است توصیه شود که:
- آزمایش خون. آزمایش خون ممکن است نشان دهد که آیا عفونت دارید یا خیر. سایر آزمایشات خون ممکن است یک اختلال خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس را تشخیص دهد. در این شرایط، ذات‌الجنب می‌تواند اولین علامت باشد.
- اشعه ایکس قفسه سینه. رادیوگرافی قفسه سینه می‌تواند نشان دهد که ریه‌های شما کاملاً باد می‌کنند یا هوا یا مایعی بین ریه‌ها و دنده‌ها وجود دارد یا خیر.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT). سی تی اسکن مجموعه‌ای از تصاویر اشعه ایکس گرفته شده از زوایای مختلف بدن شما را ترکیب می‌کند. از پردازش کامپیوتری برای ایجاد تصاویر مقطعی که شبیه برش‌هایی از سینه شما هستند استفاده می‌کند. این تصاویر دقیق می‌توانند وضعیت پلور را نشان دهند. آنها همچنین می‌توانند نشان دهند که آیا علل دیگری برای درد مانند لخته شدن خون در ریه وجود دارد یا خیر.
- سونوگرافی. این روش تصویربرداری از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویر دقیق از ساختارهای درون بدن شما استفاده می‌کند. ممکن است از سونوگرافی برای تعیین اینکه آیا پلورال افیوژن دارید یا خیر استفاده شود.
- الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG). این آزمایش پایش قلب ممکن است برای رد برخی مشکلات قلبی به عنوان علت درد قفسه سینه توصیه شود.
روش‌های تشخیصی
در برخی موارد، پزشک شما ممکن است مایع و بافت را برای آزمایش از فضای پلور خارج کند. رویه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- توراسنتز (Thoracentesis). در این روش، یک ماده بیحس کننده موضعی بین دنده‌های شما به ناحیه‌ای که مایع در مطالعات تصویربرداری شما دیده می‌شود تزریق می‌شود. سپس یک سوزن از طریق دیواره قفسه سینه بین دنده‌های شما وارد می‌شود تا مایع برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی خارج شود. برداشتن مایعات نیز می‌تواند به تنفس بهتر شما کمک کند. سوزن معمولاً با کمک سونوگرافی وارد می‌شود.
- توراکوسکوپی (Thoracoscopy). اگر مشکوک به سل یا سرطان باشد، توراکوسکوپی - که پلوروسکوپی نیز نامیده می‌شود - ممکن است انجام شود. در طی این روش، یک دوربین کوچک (توراکوسکوپ) از طریق یک برش کوچک در دیواره قفسه سینه شما وارد می‌شود. این روش امکان مشاهده مستقیم داخل قفسه سینه را برای یافتن هرگونه مشکل یا گرفتن نمونه بافت (بیوپسی) می‌دهد.
درمان
درمان ذات‌الجنب در درجه اول بر علت اصلی تمرکز دارد. به عنوان مثال، اگر پنومونی باکتریایی علت آن باشد، می‌توان از آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت آن استفاده کرد. اگر علت عفونت ویروسی باشد، ذات‌الجنب ممکن است خود به خود از بین برود.
درد و التهاب مرتبط با ذات‌الجنب معمولاً با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن درمان می‌شود. گاهی اوقات، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است داروهای استروئیدی را تجویز کند.
نتیجه درمان ذات‌الجنب بستگی به جدی بودن علت زمینه‌ای دارد. تشخیص و درمان زودهنگام بیماری که باعث ذات‌الجنب شده است می‌تواند به شما کمک کند تا احساس بهتری داشته باشید. بسته به علت و شرایط، ممکن است بهبودی کامل داشته باشید.
شیوه زندگی و درمان‌های خانگی
این مراحل ممکن است به تسکین علائم مربوط به ذات‌الجنب کمک کند:
- دارو مصرف کنید. برای تسکین درد و التهاب، طبق توصیه پزشک خود دارو مصرف کنید.
- استراحت کافی داشته باشید. موقعیتی را پیدا کنید که هنگام استراحت کمترین ناراحتی را برای شما ایجاد کند. حتی زمانی که احساس بهتری پیدا می‌کنید، مراقب باشید که زیاده‌روی نکنید.
- سیگار نکشید. سیگار کشیدن می‌تواند باعث تحریک بیشتر ریه‌های شما شود. اگر سیگار می‌کشید و به تنهایی نمی‌توانید آن را ترک کنید، از ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود کمک بخواهید.
منبع
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pleurisy/symptoms-causes/syc-20351863
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pleurisy/diagnosis-treatment/drc-20351866
